29.12.11
αναδημοσίευση
Της Σόνιας Χαϊμαντά
Της Σόνιας Χαϊμαντά
Ζούμε στην εποχή της... απόλυτης δικαίωσης και αναγνώρισης του πάντα επίκαιρου Γάλλου διανοητή, Πιέρ Mπουρντιέ, ο οποίος είχε ήδη από τη δεκαετία του ‘90 αποκαλέσει τα ΜΜΕ «κυρίαρχη τάση», «νέα τάξη πραγμάτων» και «κόμματα νέου τύπου».
Στην υπεραπλουστευμένη καθημερινή πολιτική ζωή της χώρας, είναι νωπό ακόμη το μελάνι από την καταγραφή των απόψεων σε κυριακάτικη εφημερίδα (Πρώτο Θέμα) του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Θ. Πάγκαλου που χαρακτήρισε «μπουρδέλα» κόμματα και ΜΜΕ και μαζί με αυτά και τους θεσμούς.
Είναι γνωστό και στον τελευταίο δευτεροετή φοιτητή Πολιτικών Επιστημών ότι τα ΜΜΕ παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές αλλά κυρίως ομοιότητες με τα πολιτικά κόμματα τόσο στη δομή τους όσο κυρίως στη συμπεριφορά τους και στην ικανότητά τους να αμβλύνουν τις γωνίες τους, να αλλάζουν γραμμή και θέσεις, να προσαρμόζονται στις νέες καταστάσεις. Πανηγυρίζουν στην πλειονότητα τους για την επιλογή του Λουκά Παπαδήμου στη θέση του πρωθυπουργού, όπως ενδεχομένως πανηγύριζαν όταν εξελέγη πρωθυπουργός ο Γιώργος Παπανδρέου ή παλαιότερα – πολύ μικρότερη μερίδα του Τύπου – ο Κώστας Καραμανλής.
Οι όποιες διαφορές μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και των Μέσων προκύπτουν από το θεσμικό περιτύλιγμα των κομμάτων και την επιχειρηματική διάσταση των ΜΜΕ ωστόσο οι ομοιότητες αποτελούν παρακολούθημα του στενού εναγκαλισμού τους, των στενών σε τόσο μικρή αγορά και χώρα σχέσεων Πολιτικών με εκδότες και δημοσιογράφους αλλά κυρίως από την αναγκαστική μετάλλαξη των μεν και των δε, και την ομογενοποίησή τους με κοινά προβλήματα και συμπεριφορές: Κόμματα και ΜΜΕ, υπερχρεωμένες οντότητες με έλλειψη ρευστότητας, εξάρτηση από τον δανεισμό και τις έκτακτες επιχορηγήσεις φίλων, συμπαθούντων και ιδιοκτητών/μετόχων.
Τα Μέσα ενημέρωσης βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού με την Ελευθεροτυπία και το Alter να κινδυνεύουν να βρεθούν στο πυρ το εξώτερο, και με τον πλέον αδαή και ανεγκέφαλο να συνειδητοποιεί ότι τα βαθύτερα αίτια δεν σχετίζονται απόλυτα από τη στάση που τηρούν τα δύο μέσα απέναντι στο Μνημόνιο.
Μια γρήγορη ματιά στη λίστα των τίτλων και επιχειρήσεων που έβαλαν «λουκέτο» (καθημερινό Βήμα, Απογευματινή, Veto, πρώην Ελεύθερος Τύπος, Ελεύθερος κ.ά.) αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι η καταβαράθρωση ενός εντύπου ή ενός Μέσου δεν σχετίζεται πάντα με «θεωρίες συνωμοσίας» και με τράπεζες που κλείνουν την κάνουλα (στην περίπτωση του Alter κι αν έδωσαν δάνεια) αλλά κυρίως από τη συνειδητοποίηση των μετόχων τους ότι δεν πρόκειται ποτέ να ισοσκελιστούν ζημίες και κέρδη.
Τα media καλούνται να αναπροσαρμοστούν βίαια στις εξελίξεις συνεπεία της άμβλυνσης της οξύτητας των κομματικών σχηματισμών, της μείωσης του υψηλού βαθμού κομματικοποίησης των ψηφοφόρων/καταναλωτών ΜΜΕ, της έξωθεν επιταγής για εθνική συναίνεση που μοιραία ρίχνει τις …μεσοτοιχίες μεταξύ μείζονος αντιπολίτευσης και συμπολίτευσης άρα απονευρώνει και ευνουχίζει τον παραδοσιακού τύπου κομματικό Τύπο.
Οι «Μουτζαχεντίν» της δημοσιογραφίας που συνήθιζαν να ρίχνουν καθημερινά λάδι στη φωτιά του κομματικού φανατισμού αδυνατούν σήμερα να συνεχίσουν να δυναμιτίζουν με την αιχμηρή κατά παραγγελία πένα τους προκειμένου να προσελκύσουν ψηφοφόρους παλαιάς κοπής. Ετσι οι στρίγγλες της ενημέρωσης, της αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας και της αιχμηρής ανάλυσης, έγιναν αρνάκια.
Σήμερα αντιμνημονιακοί, επαναστάτες, αντάρτες θεωρούνται βεβαίως οι δημοσιογράφοι του στρατευμένου Τύπου της αριστεράς και εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς (Ριζοσπάστης, Αυγή) αλλά και ορισμένοι πρώην συντηρητικοί, του φιλελεύθερου χώρου, με εξέχον παράδειγμα τον γνωστό εκδότη και άνκορμαν ο οποίος με τη στάση του βρήκε έρεισμα στους αγανακτισμένους κάθε κόμματος μετατρέποντάς τους στους καλύτερους πελάτες για την εφημερίδα του.
Τα σύγχρονα Μέσα ανασυντάσσονται προς μια κατεύθυνση. Όταν δεν έχουν τη δυνατότητα να πουν τη γνώμη τους ή αισθάνονται αμήχανα να την καταθέσουν πρώιμα (όπως για παράδειγμα μια ημέρα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Λουκά Παπαδήμου) τότε πρέπει να περιοριστούν στην έγκυρη, εμπεριστατωμένη παράθεση των γεγονότων και στην καλά διατυπωμένη ανάλυση. Είναι προφανές ότι προ του χείλους του γκρεμού κόμματα και Μέσα έχουν μεγάλη ευθύνη για το σύνθημα που θα δώσουν προς τα έξω.
Ετσι με άλλοθι είτε την ανάγκη διάσωσης της χώρας , είτε τους ψυχρούς αριθμούς, τα media ανασυντάσσονται προς νέα πορεία σε μια κυκλική χωρίς αρχή μέση και τέλος σχέση με τα κόμματα, σε μια προσπάθεια να πάρουν μαζί τους τους νέου τύπου ψηφοφόρους, αναγνώστες, ακροατές, τηλεθεατές. Πιο δύσκολους, πιο καχύποπτους, πιο ακατάδεκτους από ποτέ. Και εδώ είναι το στοίχημα. Κυρίως δε για τον νέου τύπου Τύπο.
