Σαφή και ποιοτικότερα κριτήρια στις προκηρύξεις προαναγγέλλει το υπουργείο, τα οποία ωστόσο δεν δίνονται για πρώτη φορά. Από το 2002 που εφαρμόζεται το συγκεκριμένο σύστημα των διαγωνισμών, πάντα δίνονται κίνητρα για προσέλκυση πλοίων Α κατηγορίας, που όμως ποτέ οι εταιρείες δεν τα βάζουν στις πολύπαθες γραμμές.
Το κυβερνητικό φιάσκο της Σαμοθράκης τον Αύγουστο και οι παρενέργειές του, υποχρέωσαν τον υπουργό Ναυτιλίας Γιάννη Πλακιωτάκη να προχωρήσει σε αλλαγές στο πλαίσιο των γραμμών δημόσιας υπηρεσίας (άγονες) της ακτοπλοΐας.
Σε μια προσπάθεια να μην ξανασυμβεί τέτοιο φαινόμενο, αλλά και να διορθωθούν κενά που υπάρχουν στο σύστημα, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου σε συνεργασία με τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης προχωρά σε τροποποιήσεις στο πλαίσιο, που οι ίδιοι τις αποκαλούν «ριζική αναμόρφωση». Ταυτόχρονα σε μια προσπάθεια εντυπωσιασμού βαφτίζουν τις επιδοτήσεις «αναπτυξιακό εργαλείο», ενώ κάποια από τα κίνητρα προσέλκυσης εταιρειών που τα αποκαλούν «νέα» είχαν και πάλι δοθεί στο παρελθόν, χωρίς όμως ποτέ να λειτουργήσουν θετικά.
Από τις αλλαγές μόνο αυτή που αφορά την αύξηση της χρηματοδότησης κατά 45% των μισθωμάτων των γραμμών φτάνοντας από τα 90,7 εκατ. ευρώ που ήταν το 2019 στα 130 εκατ. ευρώ, έχει ενδιαφέρον αλλά μόνο για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες, που έτσι κι αλλιώς αποτελούσε ένα μόνιμο αίτημά τους. Δεν είναι εξάλλου τυχαία η διευκρίνιση διά στόματος υπουργού, απαντώντας προφανώς στην εύλογη κριτική, «το υπουργείο δεν επιδοτεί ακτοπλοϊκές εταιρείες. Χρηματοδοτεί και επενδύει στις θαλάσσιες διαδρομές νησιωτικής ανάπτυξης, παρέχοντας στους νησιώτες όσα το Σύνταγμα επιτάσσει».
Τα υπόλοιπα μέτρα και ειδικά αυτό με το «πλοίο αντικατάστασης» που θα συμπεριλαμβάνεται στην προκήρυξη για τη νέα δρομολογιακή περίοδο (Νοέμβριος 2019-Οκτώβριος 2020) που αναμένεται το επόμενο χρονικό διάστημα, είναι αμφίβολο πώς και εάν θα λειτουργήσουν θετικά, καθώς τα ερωτήματα που προκύπτουν για την υλοποίησή τους είναι πολλά.
Χθες ο υπουργός Ναυτιλίας έδωσε συνέντευξη Τύπου αποκλειστικά για το θέμα αυτό, έχοντας στο πλευρό του τη γενική γραμματέα Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Χριστιάννα Καλογήρου, τονίζοντας ότι «για το υπουργείο πλέον οι άγονες γραμμές δεν είναι απλώς μια πολιτική επιδοματικής προσέγγισης, αλλά παίρνει χαρακτήρα ουσιαστικού αναπτυξιακού εργαλείου για τη νέα νησιωτική πολιτική της χώρας».
Επίσης δεν παρέλειψε και σε αυτή τη συνέντευξη να αποδώσει ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση, λέγοντας ότι μέσα στο νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα για τις άγονες λαμβάνεται ειδική πρόνοια για την ενσωμάτωση του αυξημένου κόστους για τα ναυτιλιακά καύσιμα από 1/1/2020, χωρίς να επιβαρυνθεί ο ωφελούμενος νησιώτης (πώς άραγε συμβαίνει αυτό;) μέτρο για το οποίο, όπως υποστήριξε, είχε δεσμευτεί η προηγούμενη κυβέρνηση ότι θα το καλύψει αλλά τελικά δεν προχώρησε ποτέ σε καμία κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση.
Αναφορικά με το «πλοίο αντικατάστασης» τόνισε ότι για πρώτη φορά ενεργοποιείται η ρήτρα για «πλοίο αντικατάστασης» ως ποιοτικό κριτήριο επιλογής (bonus) για τις ενδιαφερόμενες εταιρείες. Ωστόσο ανάλογη πρόβλεψη υπήρχε και στο παρελθόν, χωρίς όμως ποτέ οι εταιρείες, αν και υπέγραφαν τις σχετικές συμβάσεις, να τις εφαρμόζουν.
Οι νέες προκηρύξεις, σύμφωνα με τον υπουργό, έχουν σαφή και ποιοτικότερα κριτήρια, κυρίως σε ό,τι αφορά τα πλοία της Κατηγορίας Α (νεότερης ηλικίας πλοία). Ταυτόχρονα, παρέχεται πλέον η δυνατότητα επέκτασης των άγονων γραμμών, όπου και όταν υπάρχει ανάγκη. Αυτό, σε συνδυασμό με την αύξηση των πόρων, είναι ικανό να δημιουργήσει ένα ιδιαίτερα ελκυστικό πακέτο για την προσέλκυση σύγχρονων πλοίων νεότερης ηλικίας.
Πάντως να σημειώσουμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ναυτιλίας προσφέρει κίνητρα προκειμένου οι ακτοπλοϊκές εταιρείες να δρομολογήσουν σε άγονες γραμμές πλοία κατηγορίας Α. Από το 2002 που εφαρμόστηκε το συγκεκριμένο σύστημα διαγωνισμών καμία εταιρεία δεν βάζει νέα πλοία.
Μία από τις αλλαγές και η χρηματοδότηση των άγονων γραμμών που πλέον εντάσσεται στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), ενώ όπως τόνισε ο υπουργός έχουν εξασφαλιστεί για τα επόμενα 4 χρόνια 540 εκατ. ευρώ.
