Σκιαγραφώντας την ιστορία της Αλέκας Παπαρήγα,
την κομματική και πολιτική της πορεία μακριά από "μύθους και θρύλους"
Η πρώην γ.γ του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος
είναι πιθανότατα από τα πλέον αμφιλεγόμενα πρόσωπα στον χώρο τόσο της
ευρύτερης Αριστεράς, όσο και του ΚΚΕ ειδικότερα. Το 19ο Συνέδριο του
κόμματος, από τα πλέον κρίσιμα στην ιστορία του, βρήκε την Αλέκα
Παπαρήγα να αμφισβητείται έντονα ακόμα και από μέχρι πρότινος
συμπαθούντες.
Τελικά,
τα ξημερώματα της Κυριακής με μια λιτή ανακοίνωση, γνωστοποιήθηκε η
αλλαγή Γενικού Γραμματέα, με το Δημήτρη Κουτσούμπα, να αντικαθιστά την
Αλέκα Παπαρήγα.
Το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ ξεκίνησε την Πέμπτη 11 Απριλίου στον Περισσό. Μία απόλυτα κρίσιμη καμπή για την ιστορία και το μέλλον του κόμματος. Άνοιξε τις εργασίες του με την εισήγηση της γγ της ΚΕ Αλέκας Παπαρήγα η οποία καταχειροκροτήθηκε. Αυτό δεν ήταν αρκετό για τη “σιδηρά κυρία” του ΚΚΕ, για να κλέψουμε από αλλού έναν τίτλο.
Το News 247, μπροστά στις εξελίξεις, σκιαγραφεί την ιστορία της Αλέκας Παπαρήγα, την κομματική και πολιτική της πορεία μακριά από “μύθους και θρύλους”.
Γεννήθηκε μία πολύ δύσκολη εποχή μέσα στα ταραγμένα χρόνια. Η κατοχή είχε τελειώσει όπως είχαν λήξει και τα “Δεκεμβριανά” και χάραζε ο εμφύλιος. Η Αριστερά ήταν κάτω από απίστευτη πίεση και διωγμούς, ειδικά μετά το Δεκέμβρη του 44, ενώ αρκετοί ήταν αυτοί οι οποίοι ήταν με το “όπλο παρά πόδας “για να ακολουθήσουν στο βουνό τον Νίκο Ζαχαριάδη και το μετέπειτα ΔΣΕ.
Στην Κεφαλλονιά λοιπόν από γονείς αντιστασιακούς και μέλη του ΚΚΕ, γεννήθηκε στις 5 Ιανουαρίου του 1945 η Αλεξάνδρα Δρόσσου, όπως είναι το πατρικό της.
Τελειώνει ιστορία και αρχαιολογία στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά ξεκινά να εργάζεται. Αρχικά ως υπάλληλος επιχειρήσεων και μετά ως αρχαιολόγος.
Η ενασχόληση με τα πολιτικά – μέλος του ΚΚΕ
Να σημειωθεί πως ακόμα η νεαρή αρχαιολόγος (δεν το ξέρουμε αυτό. Είναι φιλόλογος) δεν είναι μέλος καν του ΚΚΕ. Το 1961 όμως συμμετέχει στο Κίνημα Ειρήνης, ενώ διατελεί μέλος του γραφείου οργάνωσης της νεολαίας της ΕΔΑ, πολιτικός χώρος ο οποίος έχει συγκεντρώσει τους Αριστερούς και αρκετούς δημοκρατικούς πολίτες, ενώ παράλληλα αποτελεί και τον πολιτικό – νόμιμο βραχίονα του ΚΚΕ στην κοινοβουλευτική ζωή του τόπου.
Επιπλέον είναι και μέλος της τριμερούς γραμματείας του γραφείου σπουδάζουσας της νεολαίας Λαμπράκη, των γνωστών καιως “Λαμπράκηδων”.
Πρέπει να φτάσει η δικτατορία των Συνταγματαρχών και να μπει το 1968 για να οργανωθεί η Αλεξάνδρα Δρόσσου στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος. Τότε θα συλληφθεί και θα κρατηθεί για τέσσερις μήνες.
Το 1974 γίνεται μέλος του γραφείου της Επιτροπής Πόλης της Κομματικής Οργάνωσης Αθηνών οπότε και ασχολείται με το γυναικείο κίνημα. Δραστήρια και οργανωτική ήταν μαζί με άλλους εκ των ιδρυτικών μελών της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας. Το 1978 εξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ και το 1986 γίνεται μέλος του Πολιτικού Γραφείου.
Στην ηγεσία του ΚΚΕ και η δική της σφραγίδα
Μόλις πέντε χρόνια μετά, το 1991 η Αλεξάνδρα Παπαρήγα αναλαμβάνει τα ηνία. Γίνεται η πρώτη γυναίκα γγ του ΚΚΕ (γγ της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ) αλλά και η πρώτη εν ελλάδι γυναίκα “αρχηγός” πολιτικού κόμματος.
Η περίοδος είναι από τις πιο δύσκολες για το ΚΚΕ.Το 1989 είχε συγκροτηθεί ο ενιαίος Συνασπισμός, ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου. Την ίδια χρονιά το 1989 διασπάται η ΚΝΕ, αποχωρούν και διαγράφονται εκτός από πολλά στελέχη της ΚΝΕ και 15 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής. Το 1991 ακολουθεί δεύτερη διάσπαση. Ομάδα στελεχών οι οποίοι ονομάζονται “ανανεωτικοί” ζητά ριζική ανανέωση.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, μέσα σε έντονη πόλωση, ιδιαίτερη αντιπαλότητα και διαπάλη ιδεολογική ξεκινά το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Γίνεται πολιτική μάχη, κυριολεκτικά. Αμφισβητούνται θεμελιώδεις βάσεις του ΚΚΕ, ήτοι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός.
Εκεί ο ρόλος της Αλέκας Παπαρήγα είναι καθοριστικός. Πιστή στα όσα πρέσβευε πάντα το ΚΚΕ και στη “σκληρή γραμμή” κατορθώνει να συγκεντρώσει ένα 48% των συνέδρων και επικρατεί με μικρή διαφορά από τους “ανανεωτικούς”.
Και οι διεθνείς εξελίξεις όμως είναι εντελώς αρνητικές. Η Σοβιετική Ένωση δεν υπάρχει πια, τα κομμουνιστικά καθεστώτα καταρρέουν. Επιπλέον, παρά την επικράτηση των “σκληρών” στο 13ο Συνέδριο η διαπάλη μέσα στο κόμμα δεν έχει τελειώσει. Το ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς και του ΚΚΕ΅, Γ. Φαράκος δηλώνει πως θα συνεχίσει τη δράση του μέσα από το Συνασπισμό.
Φεύγουν συνολικά 39 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής και πέντε βουλευτές.
Τελικά, στις 24 Ιουνίου του 1991 το ΚΚΕ απευθύνεται στους οπαδούς, ψηφοφόρους και φίλους του. Σε συγκέντρωση στο Πεδίο του Άρεως η γγ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα καθιστά σαφές ότι:
“Δε διαπραγματευόμαστε την αυτοτελή ύπαρξη του ΚΚΕ”, ενώ καλεί τα μέλη του κόμματος να ετοιμαστούν για μεγάλη ανασυγκρότηση.
Από τότε μέχρι και σήμερα και πιο συγκεκριμένα από τις εκλογές του 1993 η Αλεξάνδρα Παπαρήγα εκλέγεται βουλευτής του Κοινοβουλίου.
Εκλογική δύναμη: Από το ναδίρ στο ζενίθ και τούμπαλιν
Μετά το Γρηγόρη Φαράκο όταν και το ΚΚΕ παίρνει το 1990 ένα περίπου 10% και 19 έδρες, το 1993 με την Αλέκα Παπαρήγα στο τιμόνι το ΚΚΕ συγκεντρώνει το πενιχρό 4,5%. και μόλις εννέα έδρες. Εντούτοις, σιγά σιγά ξεκινά η άνοδος. Το 1996 κερδίζει ένα 5,6% και 11 έδρες, περίπου τα ίδια το 2000, σκαρφαλώνει στο 5,9% το 2004 για να φτάσει στο 8,1% το 2007, με 22 έδρες. Το Μάϊο του 2012 αν και με την Αλέκα Παπαρήγα το ποσοστό του ΚΚΕ αγγίζει το περίπου 8,5%, κάθε άλλο παρά αρκετό είναι αυτό.
Οι ιδιαίτερες καταστάσεις που επικρατούν στην Ελλάδα, ο έντονος αντιμνημονιακός χαρακτήρας, ή φιλομνημονιακός για άλλες δυνάμεις, που έχει πάρει η μεγάλη εκλογική περίοδος αλλά και οι πιέσεις για “κοινό μέτωπο” και “συνεργασία” καθιστούν σαφές πως ένα περίπου 8,5% κάθε άλλο παρά θετικό αποτέλεσμα είναι για ένα κόμμα όπως το ΚΚΕ. Πράγματι, τον Ιούνιο του 2012 έρχεται το πιο χαμηλό ποσοστό που έχει πάρει ποτέ το ΚΚΕ σε εκλογές, αυτό του 4,5%. Έχει απωλέσει σχεδόν τέσσερις ολόκληρες μονάδες της εκλογικής του δύναμης (σε μόλις ένα μήνα).
Η Αλέκα Παπαρήγα παρέμενε πάντως στο τιμόνι του κόμματος, όντας η μακροβιότερη γγ του ΚΚΕ μετά την ιστορική μορφή του Νίκου Ζαχαριάδη.
Η μάχη με τον οπορτουνισμό
Από τα σημαντικότερα κεφάλαια αλλά και κάτι που “πλήρωσε” ακριβά το ΚΚΕ ήταν η πλήρης του άρνηση να συμμετάσχει σε ένα “κοινό μέτωπο” με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, ήτοι το ΣΥΡΙΖΑ. Παρά το γεγονός πως το συγκεκριμένο “εγχείρημα” είχε πλατιά απήχηση και πέρασε στους πολίτες περίπου ως σύνθημα,μ “ενότητα της Αριστεράς”, το ΚΚΕ την απέρριψε. Ακολουθώντας τη δική του πολιτική γραμμή, και μένοντας απόλυτα συγκεντρωμένο στη μαρξιστική – λενινιστική γραμμή, ο Περισσός ρίχνεται στις εκλογικές μάχες με διπλή στρατηγική, όχι μόνο κατά των “αστών” και της ακολουθούμενης πολιτικής αλλά και κατά του “οπορτουνισμού” τον οποίον ενσαρκώνει, υποστηρίζει, και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος “σπέρνει αυταπάτες”. Η κόντρα είναι τόσο σκληρή ώστε σε επίπεδο κατώτερων στελεχών και απλώς μελών οι κατηγορίες και από τις δύο πλευρές να είναι ιδιαίτερα βαριές.
Το ΚΚΕ και η Αλέκα Παπαρήγα εμμένουν σε αυτή τη γραμμή παρά τα μηνύματα τα αρνητικά που φτάνουν, παρά τα ποσοστά που δείχνουν συρρίκνωση και παρά την αυξανόμενη πίεση από το ΣΥΡΙΖΑ αλλά και άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, ακόμα και από φωνές από τον αντιεξουσιαστικό χώρο. Είναι χαρακτηρηστικό πως σε συνέντευξή του ο Παναγιώτης Μεντρέκας, ,μετά και τη δεύτευρη εκλογική αναμέτρηση, δήλωνε πως το κόμμα είναι φτιαγμένο από βαρύ μέταλλο και δεν θα ακολουθήσει πολιτικές για πρόσχαιρα ωφέλη.
Ο “πόλεμος” ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ συνεχίζεται και μάλλον θα εξακολουθήσει να υφίσταται παρά την αλλαγή στην ηγεσία του ΚΚΕ.
Πολιτική κριτική αλλά και χτυπήματα για προσωπικά θέματα
Όσο το ΚΚΕ “πήγαινε καλά” εκλογικά, για να χρησιμοποιήσουμε μία καθημερινή έκφραση, είναι γεγονός πως αφενός η κριτική ήταν λιγότερο δυνατή και αυστηρή αφετέρου περιοριζόταν σε εντελώς πολιτικά επίπεδα και ουχί σε προσωπικά. Αυτό άλλαξε όταν άρχισε να προβάλλεται έντονα το γεγονός πως η κόρη της κ. Παπαρήγα πήγαινε – σπούδασε στο αμερικάνικο κολλέγιο. Αρχικά το θέμα το είχε προβάλλει η τότε Ελευθεροτυπία, το 2012. Η “φήμη” υπήρχε και πολύ νωρίτερα αλλά δεν είχε πάρει ακόμα τη μετέπειτα διάσταση της.
"Η κόρη της Αλέκας Παπαρήγα, Βασιλεία, επέλεξε το Deree, για να σπουδάσει Οικονομικά" , 'ηταν ο τίτλος.
"έγραψε η "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ" ότι έχω στείλει την κόρη μου στο Deree. Οντως, έτσι είναι. Ενα παιδί αν δεν μπορεί ή δε θέλει να πάει στο Πανεπιστήμιο, δεν έχει διέξοδο στην Ελλάδα, τι θα κάνει μετά το Λύκειο. Κάπου πρέπει να πάει.
Το ζήτημα όμως ποιο είναι; Ποια είναι η στάση του ΚΚΕ απέναντι στο Deree; Απορριπτική στην ισοτίμηση. Ο κάθε γονιός στέλνει το παιδί του όπου μπορεί. Το στέλνει και έξω και στερείται. Αλλά ποια πρέπει να είναι η πολιτική στάση της λαϊκής οικογένειας; Η πολιτική στάση πρέπει να είναι η καταδίκη αυτής της κατάστασης."
Με αυτόν τον τρόπο είχε εξηγήσει και στηρίξει την κόρη της και την απόφαση της τότε η γγ του ΚΚΕ. Για να ακολουθήσει η συνέντευξη στο Σταύρο Θεοδωράκη.
Για την αλήθεια πάντως αναφέρουμε πως η περίπου 40 χρόνων πλέον κόρη της κ. Παπαρήγα, έχει ολοκληρώσει εδώ και πολλά χρόνια τις σπουδές της. Ακόμη, να σημειωθεί πως η κ. Παπαρήγα ουδέποτε είχε δύο κόρες που σπούδαζαν στο εξωτερικό όπως αδίκως έχει γραφτεί.
Η Αλέκα Παπαρήγα είναι η εκ των υπευθύνων για τη δημιουργία του ΠΑ.ΜΕ αλλιώς του Πανεργατικού Μετώπου, του συνδυκαλιστικού βραχίονα του ΚΚΕ. Ιδρύθηκε το 1993 τον Απρίλιο και από τότε συμμετέχει ενεργά στον “ταξικό αγώνα” με απεργίες και διαδηλώσεις αλλά και άλλες κινητοποιήσεις, όπως καταλήψεις. Πρόκειται επί της ουσίας για ένα συνδικάτο το οποίο “ανδρώθηκε” κατά την έντονη ανασυγκρότηση του κόμματος μετά το 13ο και 14ο Συνέδριο.
Εντούτοις δύο συγκεκριμένες ενέργειες συνέπεσαν με την “ηγεσία” της κ. Παπαρήγα στο ΚΚΕ, δύο ενέργειες για τις οποίες υπήρξε σκληρότατη κριτική ενώ πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως υπήρξε και εκλογικό κόστος.
Η μία είναι η πασίγνωστη πλέον μάχη ανάμεσα στο ΠΑΜΕ και αναρχικούς – αντιεξουσιαστές και αριστεριστές στο Σύνταγμα. Τον Οκτώβριο του 2011 και ενώ η Ελλάδα “βράζει” σε έναν αντιμνημονιακό και αντικυβερνητικό ορυμαγδό, το ΠΑΜΕ αποφασίζει να περικυκλώσει τη Βουλή και να την αποκλείσει. Δυνάμεις του έχουν παραταχθεί σε συγκεκριμένα σημεία ενώ υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις – πληροφορίες πως ομάδες από άλλους χώρους θα επιχειρήσουν να σπάσουν τον αποκλεισμό για να προκαλέσουν επεισόδια.
Το πρόβλημα είναι πως πέραν αυτών των ομάδων υπάρχουν πολίτες οι οποίοι θέλουν να πλησιάσουν και αυτοί τη Βουλή για να διαμαρτυρηθούν, δεν μπορούν όμως να το πράξουν αυτό καθώς από τη μία πλευρά η διαδήλωση του ΠΑΜΕ είναι μεγάλη, πολυπληθής και έχει πιάσει τους δρόμους μπροστά από το κτίριο, από την άλλη η περιφρούρηση του ΠΑΜΕ δεν θέλει να επιτρέψει στις ομάδες να δράσουν και κρατά μακριά και τους όποιους ειρηνικούς πολίτες.
Η κατάσταση δεν αργεί να ξεφύγει από κάθε έλεγχο.
Σύντομα οι λεκτικές αντιπαραθέσεις δίνουν τη θέση τους σε έναν κανονικό πόλεμο.
Η Αλέκα Παπαρήγα από την πρώτη στιγμή βρέθηκε στο πλευρό των διαδηλωτών του ΠΑΜΕ, πηγαίνει στο νοσοκομείο στους τραυματίες και κάνει λόγο για προβοκάτσια.
Η εναντίωση με το “κύμα” των πλατειών και η ήττα στην χαλυβουργία
Το ΚΚΕ, είναι γεγονός, μετά την κρίσιμη διετία 91-93 αυξάνει την παρουσία του. Πότε με το ΠΑΜΕ πότε ως ΚΚΕ ή ΚΝΕ και ΜΑΣ στα πανεπιστήμια διεκδικεί έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στα τεκταινόμενα. Η “σφραγίδα” της γραμματέως του σε αυτό είναι δεδομένη και ανεξίτηλη, ειδικά στα λιμάνια και στον κλάδο των ναυτεργατών όπου το ΠΑΜΕ πρωταγωνιστεί. Πάντα η κ. Παπαρήγα κατεβαίνει στο λιμάνι του Πειραιά για να στηρίξει τους αγώνες.
Εντούτοις, όταν ξεσπά το κύμα με τις “καταλήψεις” και τις διαμαρτυρίες στις πλατείες της χώρας, κυρίως στην πλατεία Συντάγματος, το ΚΚΕ στέκεται απέναντι.
Μάλιστα σε μία συνέντευξη την οποία θα θυμόμαστε για αρκετό καιρό, η. Α. Παπαρήγα κατακεραυνώνει όχι τόσο τους πολίτες που συμμετέχουν στις κινητοποιήσει αλλά εκείνους οι οποίοι κρύβονται από πίσω.
Η γραμμή του ΚΚΕ είναι σαφώς διαχωριστική από τους “αγανακτισμένους”. Το ΚΚΕ υποστήριξε πως είνα θετικό που τόσοι πολίτες βγήκαν στους δρόμους, σημείωνε όμως συγχρόνως να μην απογοητευθούν όταν δουν πως δεν γίνεται τίποτα, ενώ προειδοποιούσε πως θα έπρεπε να προβληματισθούν από τη στιγμή που τους στηρίζαν τα “αστικά κανάλια”.
Τον Νοέμβριο του 2011 ξεκινά μία από τις μεγαλύτερες απεργίες που γνώρισε η Ελλάδα, αν όχι η μεγαλύτερη. Πιθανότατα να είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια. Έμελε όμως να καταλήξει τελικά σε ήττα. Η Χαλυβουργία Ελλάδας, ιδιοκτησίας Μάνεσε στον Ασπρόπυργο, σταματά τις εργασίες της και μπαίνει κάτω από απεργιακό καθεστώς. Οι εργάτες κλείνουν την πύλη σταματάνε να δουλεύουν καθώς δεν τα έχουν βρει με τη διεύθυνση και απορρίπτουν την πρόταση της. Το ΠΑΜΕ με την υποστήριξη και τη βοήθεια του μηχανισμού του ΚΚΕ κατορθώνει να κρατήσει την απεργία για μήνες. Μάλιστα, την Πρωτομαγιά του 2012 κάνει τη δική του ξεχωριστή συγκέντρωση – εορτασμό της αργίας – απεργίας στις πύλες του εργοστασίου στον Ασπρόπυργο, με την Αλέκα Παπαρήγα φυσικά εκεί η οποία μεταξύ άλλων δηλώνει: “Αυτό το ΚΚΕ χρειάζεται ο λαός”.
Παρόλα αυτά η απεργία δεν είναι νικηφόρα. Στα τέλη του Ιουλίου, στις 20 συγκεκριμένα, κατόπιν εισαγγελικής παρέμβασης, τα ΜΑΤ ανοίγουν την πύλη και η απεργία λύνεται. Οι εργαζόμενοι σύρονται να αποδεχθούν τις αξιώσεις της εργοδοσίας και το νέο καθεστώς ενώ, σύμφωνα με τους ίδιους, ακολουθούν και “εκδικητικές” απολύσεις.
Η ήττα έχει μεγάλο αντίκτυπο όχι μόνο στο ΚΚΕ αλλά γενικότερα στους κόλπους της Αριστεράς.
Μετά και την ιστορία στη Χαλυβουργία και με την νέα του εκλογική θέση, στο ΚΚΕ ξεκινάνε οι συζητήσεις για το μέλλον. Σιγά αλλά σταθερά ανοίγει και η κουβέντα για την επερχόμενη αλλαγή στην ηγεσία, ειδικά από τη στιγμή που η ίδια η Αλέκα Παπαρήγα έχει δηλώσει κατ' επανάληψη με τον τρόπο της πως έχει κουραστεί. Η συζήτηση δημόσια τουλάχιστον σταματά καθώς γίνεται σαφές ότι θα λυθούν τα πάντα στο 19ο Συνέδριο του κόμματος όπως και γίνεται.
Ακολουθούν οι απολύσεις στον Ριζοσπάστη και η κόντρα ανάμεσα στην εφημερίδα και πρώην εργαζόμενους της εφημερίδας, οι οποίες “φορτώνονται” σε ένα ήδη επιβαρυμένο κλίμα, λόγω του κλεισίματος της Τυποεκδοτικής παλιότερα.
Η μακροβιότερη ως τώρα γραμματέας, η πρώτη γυναίκα αρχηγός κόμματος και η πρώτη γυναίκα γγ της ΚΕ του ΚΚΕ από την Κυριακή 14 Απριλίου του 2013 θα υπηρετεί το κόμμα της από άλλο πόστο, ως απλός στρατιώτης που ήταν και θα είναι πάντα. Το εάν και κατά πόσο η κ. Παπαρήγα ήταν “επιτυχημένη” ή “αποτυχημένη” τούτο είναι κάτι που θα το κρίνει η ιστορία, η οποία ως γνωστόν δεν μπορεί να αναλυθεί τώρα. Θα χρειαστούν χρόνια και εξελίξεις για να δούμε σφαιρικά αποστασιοποιημένα και αμερόληπτα, όσο γίνεται, την επίδραση της πρώην γγ, τόσο στο ΚΚΕ όσο και στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Ένα πράγμα πάντως δεν γίνεται να αρνηθεί κάποιος:
Πως η κ. Παπαρήγα δεν αφήνει το δικό της στίγμα και πως δεν ήταν πάντα παρούσα στους αγώνες του κόμματος της, όπως ο χώρος της το αντιλαμβάνεται. Μία ανθρώπινη και ευγενική παρουσία με πολιτικό βάρος της οποίας οι αποφάσεις και ενέργειες θα κριθούν από την ιστορία και το αποτέλεσμα, χωρίς να ξεχνάμε πάντα ότι στο ΚΚΕ ο γενικός γραμματέας δεν είναι ο άνθρωπος ο οποίος κάνει κουμάντο. Η διάρθρωση του ΚΚΕ είναι διαφορετική από τα άλλα κόμματα.
μουνιστικού Κόμματος Ελλάδος
είναι πιθανότατα από τα πλέον αμφιλεγόμενα πρόσωπα στον χώρο τόσο της
ευρύτερης Αριστεράς, όσο και του ΚΚΕ ειδικότερα. Το 19ο Συνέδριο του
κόμματος, από τα πλέον κρίσιμα στην ιστορία του, βρήκε την Αλέκα
Παπαρήγα να αμφισβητείται έντονα ακόμα και από μέχρι πρότινος
συμπαθούντες.Το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ ξεκίνησε την Πέμπτη 11 Απριλίου στον Περισσό. Μία απόλυτα κρίσιμη καμπή για την ιστορία και το μέλλον του κόμματος. Άνοιξε τις εργασίες του με την εισήγηση της γγ της ΚΕ Αλέκας Παπαρήγα η οποία καταχειροκροτήθηκε. Αυτό δεν ήταν αρκετό για τη “σιδηρά κυρία” του ΚΚΕ, για να κλέψουμε από αλλού έναν τίτλο.
Το News 247, μπροστά στις εξελίξεις, σκιαγραφεί την ιστορία της Αλέκας Παπαρήγα, την κομματική και πολιτική της πορεία μακριά από “μύθους και θρύλους”.
Γεννήθηκε μία πολύ δύσκολη εποχή μέσα στα ταραγμένα χρόνια. Η κατοχή είχε τελειώσει όπως είχαν λήξει και τα “Δεκεμβριανά” και χάραζε ο εμφύλιος. Η Αριστερά ήταν κάτω από απίστευτη πίεση και διωγμούς, ειδικά μετά το Δεκέμβρη του 44, ενώ αρκετοί ήταν αυτοί οι οποίοι ήταν με το “όπλο παρά πόδας “για να ακολουθήσουν στο βουνό τον Νίκο Ζαχαριάδη και το μετέπειτα ΔΣΕ.
Στην Κεφαλλονιά λοιπόν από γονείς αντιστασιακούς και μέλη του ΚΚΕ, γεννήθηκε στις 5 Ιανουαρίου του 1945 η Αλεξάνδρα Δρόσσου, όπως είναι το πατρικό της.
Τελειώνει ιστορία και αρχαιολογία στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά ξεκινά να εργάζεται. Αρχικά ως υπάλληλος επιχειρήσεων και μετά ως αρχαιολόγος.
Η ενασχόληση με τα πολιτικά – μέλος του ΚΚΕ
Να σημειωθεί πως ακόμα η νεαρή αρχαιολόγος (δεν το ξέρουμε αυτό. Είναι φιλόλογος) δεν είναι μέλος καν του ΚΚΕ. Το 1961 όμως συμμετέχει στο Κίνημα Ειρήνης, ενώ διατελεί μέλος του γραφείου οργάνωσης της νεολαίας της ΕΔΑ, πολιτικός χώρος ο οποίος έχει συγκεντρώσει τους Αριστερούς και αρκετούς δημοκρατικούς πολίτες, ενώ παράλληλα αποτελεί και τον πολιτικό – νόμιμο βραχίονα του ΚΚΕ στην κοινοβουλευτική ζωή του τόπου.
Επιπλέον είναι και μέλος της τριμερούς γραμματείας του γραφείου σπουδάζουσας της νεολαίας Λαμπράκη, των γνωστών καιως “Λαμπράκηδων”.
Πρέπει να φτάσει η δικτατορία των Συνταγματαρχών και να μπει το 1968 για να οργανωθεί η Αλεξάνδρα Δρόσσου στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος. Τότε θα συλληφθεί και θα κρατηθεί για τέσσερις μήνες.
Το 1974 γίνεται μέλος του γραφείου της Επιτροπής Πόλης της Κομματικής Οργάνωσης Αθηνών οπότε και ασχολείται με το γυναικείο κίνημα. Δραστήρια και οργανωτική ήταν μαζί με άλλους εκ των ιδρυτικών μελών της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας. Το 1978 εξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ και το 1986 γίνεται μέλος του Πολιτικού Γραφείου.
Στην ηγεσία του ΚΚΕ και η δική της σφραγίδα
Μόλις πέντε χρόνια μετά, το 1991 η Αλεξάνδρα Παπαρήγα αναλαμβάνει τα ηνία. Γίνεται η πρώτη γυναίκα γγ του ΚΚΕ (γγ της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ) αλλά και η πρώτη εν ελλάδι γυναίκα “αρχηγός” πολιτικού κόμματος.
Η περίοδος είναι από τις πιο δύσκολες για το ΚΚΕ.Το 1989 είχε συγκροτηθεί ο ενιαίος Συνασπισμός, ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου. Την ίδια χρονιά το 1989 διασπάται η ΚΝΕ, αποχωρούν και διαγράφονται εκτός από πολλά στελέχη της ΚΝΕ και 15 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής. Το 1991 ακολουθεί δεύτερη διάσπαση. Ομάδα στελεχών οι οποίοι ονομάζονται “ανανεωτικοί” ζητά ριζική ανανέωση.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, μέσα σε έντονη πόλωση, ιδιαίτερη αντιπαλότητα και διαπάλη ιδεολογική ξεκινά το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Γίνεται πολιτική μάχη, κυριολεκτικά. Αμφισβητούνται θεμελιώδεις βάσεις του ΚΚΕ, ήτοι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός.
Εκεί ο ρόλος της Αλέκας Παπαρήγα είναι καθοριστικός. Πιστή στα όσα πρέσβευε πάντα το ΚΚΕ και στη “σκληρή γραμμή” κατορθώνει να συγκεντρώσει ένα 48% των συνέδρων και επικρατεί με μικρή διαφορά από τους “ανανεωτικούς”.
Και οι διεθνείς εξελίξεις όμως είναι εντελώς αρνητικές. Η Σοβιετική Ένωση δεν υπάρχει πια, τα κομμουνιστικά καθεστώτα καταρρέουν. Επιπλέον, παρά την επικράτηση των “σκληρών” στο 13ο Συνέδριο η διαπάλη μέσα στο κόμμα δεν έχει τελειώσει. Το ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς και του ΚΚΕ΅, Γ. Φαράκος δηλώνει πως θα συνεχίσει τη δράση του μέσα από το Συνασπισμό.
Φεύγουν συνολικά 39 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής και πέντε βουλευτές.
Τελικά, στις 24 Ιουνίου του 1991 το ΚΚΕ απευθύνεται στους οπαδούς, ψηφοφόρους και φίλους του. Σε συγκέντρωση στο Πεδίο του Άρεως η γγ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα καθιστά σαφές ότι:
“Δε διαπραγματευόμαστε την αυτοτελή ύπαρξη του ΚΚΕ”, ενώ καλεί τα μέλη του κόμματος να ετοιμαστούν για μεγάλη ανασυγκρότηση.
Από τότε μέχρι και σήμερα και πιο συγκεκριμένα από τις εκλογές του 1993 η Αλεξάνδρα Παπαρήγα εκλέγεται βουλευτής του Κοινοβουλίου.
Εκλογική δύναμη: Από το ναδίρ στο ζενίθ και τούμπαλιν
Μετά το Γρηγόρη Φαράκο όταν και το ΚΚΕ παίρνει το 1990 ένα περίπου 10% και 19 έδρες, το 1993 με την Αλέκα Παπαρήγα στο τιμόνι το ΚΚΕ συγκεντρώνει το πενιχρό 4,5%. και μόλις εννέα έδρες. Εντούτοις, σιγά σιγά ξεκινά η άνοδος. Το 1996 κερδίζει ένα 5,6% και 11 έδρες, περίπου τα ίδια το 2000, σκαρφαλώνει στο 5,9% το 2004 για να φτάσει στο 8,1% το 2007, με 22 έδρες. Το Μάϊο του 2012 αν και με την Αλέκα Παπαρήγα το ποσοστό του ΚΚΕ αγγίζει το περίπου 8,5%, κάθε άλλο παρά αρκετό είναι αυτό.
Οι ιδιαίτερες καταστάσεις που επικρατούν στην Ελλάδα, ο έντονος αντιμνημονιακός χαρακτήρας, ή φιλομνημονιακός για άλλες δυνάμεις, που έχει πάρει η μεγάλη εκλογική περίοδος αλλά και οι πιέσεις για “κοινό μέτωπο” και “συνεργασία” καθιστούν σαφές πως ένα περίπου 8,5% κάθε άλλο παρά θετικό αποτέλεσμα είναι για ένα κόμμα όπως το ΚΚΕ. Πράγματι, τον Ιούνιο του 2012 έρχεται το πιο χαμηλό ποσοστό που έχει πάρει ποτέ το ΚΚΕ σε εκλογές, αυτό του 4,5%. Έχει απωλέσει σχεδόν τέσσερις ολόκληρες μονάδες της εκλογικής του δύναμης (σε μόλις ένα μήνα).
Η Αλέκα Παπαρήγα παρέμενε πάντως στο τιμόνι του κόμματος, όντας η μακροβιότερη γγ του ΚΚΕ μετά την ιστορική μορφή του Νίκου Ζαχαριάδη.
Η μάχη με τον οπορτουνισμό
Από τα σημαντικότερα κεφάλαια αλλά και κάτι που “πλήρωσε” ακριβά το ΚΚΕ ήταν η πλήρης του άρνηση να συμμετάσχει σε ένα “κοινό μέτωπο” με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, ήτοι το ΣΥΡΙΖΑ. Παρά το γεγονός πως το συγκεκριμένο “εγχείρημα” είχε πλατιά απήχηση και πέρασε στους πολίτες περίπου ως σύνθημα,μ “ενότητα της Αριστεράς”, το ΚΚΕ την απέρριψε. Ακολουθώντας τη δική του πολιτική γραμμή, και μένοντας απόλυτα συγκεντρωμένο στη μαρξιστική – λενινιστική γραμμή, ο Περισσός ρίχνεται στις εκλογικές μάχες με διπλή στρατηγική, όχι μόνο κατά των “αστών” και της ακολουθούμενης πολιτικής αλλά και κατά του “οπορτουνισμού” τον οποίον ενσαρκώνει, υποστηρίζει, και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος “σπέρνει αυταπάτες”. Η κόντρα είναι τόσο σκληρή ώστε σε επίπεδο κατώτερων στελεχών και απλώς μελών οι κατηγορίες και από τις δύο πλευρές να είναι ιδιαίτερα βαριές.
Το ΚΚΕ και η Αλέκα Παπαρήγα εμμένουν σε αυτή τη γραμμή παρά τα μηνύματα τα αρνητικά που φτάνουν, παρά τα ποσοστά που δείχνουν συρρίκνωση και παρά την αυξανόμενη πίεση από το ΣΥΡΙΖΑ αλλά και άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, ακόμα και από φωνές από τον αντιεξουσιαστικό χώρο. Είναι χαρακτηρηστικό πως σε συνέντευξή του ο Παναγιώτης Μεντρέκας, ,μετά και τη δεύτευρη εκλογική αναμέτρηση, δήλωνε πως το κόμμα είναι φτιαγμένο από βαρύ μέταλλο και δεν θα ακολουθήσει πολιτικές για πρόσχαιρα ωφέλη.
Ο “πόλεμος” ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ συνεχίζεται και μάλλον θα εξακολουθήσει να υφίσταται παρά την αλλαγή στην ηγεσία του ΚΚΕ.
Πολιτική κριτική αλλά και χτυπήματα για προσωπικά θέματα
Όσο το ΚΚΕ “πήγαινε καλά” εκλογικά, για να χρησιμοποιήσουμε μία καθημερινή έκφραση, είναι γεγονός πως αφενός η κριτική ήταν λιγότερο δυνατή και αυστηρή αφετέρου περιοριζόταν σε εντελώς πολιτικά επίπεδα και ουχί σε προσωπικά. Αυτό άλλαξε όταν άρχισε να προβάλλεται έντονα το γεγονός πως η κόρη της κ. Παπαρήγα πήγαινε – σπούδασε στο αμερικάνικο κολλέγιο. Αρχικά το θέμα το είχε προβάλλει η τότε Ελευθεροτυπία, το 2012. Η “φήμη” υπήρχε και πολύ νωρίτερα αλλά δεν είχε πάρει ακόμα τη μετέπειτα διάσταση της.
"Η κόρη της Αλέκας Παπαρήγα, Βασιλεία, επέλεξε το Deree, για να σπουδάσει Οικονομικά" , 'ηταν ο τίτλος.
"έγραψε η "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ" ότι έχω στείλει την κόρη μου στο Deree. Οντως, έτσι είναι. Ενα παιδί αν δεν μπορεί ή δε θέλει να πάει στο Πανεπιστήμιο, δεν έχει διέξοδο στην Ελλάδα, τι θα κάνει μετά το Λύκειο. Κάπου πρέπει να πάει.
Το ζήτημα όμως ποιο είναι; Ποια είναι η στάση του ΚΚΕ απέναντι στο Deree; Απορριπτική στην ισοτίμηση. Ο κάθε γονιός στέλνει το παιδί του όπου μπορεί. Το στέλνει και έξω και στερείται. Αλλά ποια πρέπει να είναι η πολιτική στάση της λαϊκής οικογένειας; Η πολιτική στάση πρέπει να είναι η καταδίκη αυτής της κατάστασης."
Με αυτόν τον τρόπο είχε εξηγήσει και στηρίξει την κόρη της και την απόφαση της τότε η γγ του ΚΚΕ. Για να ακολουθήσει η συνέντευξη στο Σταύρο Θεοδωράκη.
Για την αλήθεια πάντως αναφέρουμε πως η περίπου 40 χρόνων πλέον κόρη της κ. Παπαρήγα, έχει ολοκληρώσει εδώ και πολλά χρόνια τις σπουδές της. Ακόμη, να σημειωθεί πως η κ. Παπαρήγα ουδέποτε είχε δύο κόρες που σπούδαζαν στο εξωτερικό όπως αδίκως έχει γραφτεί.
Η Αλέκα Παπαρήγα είναι η εκ των υπευθύνων για τη δημιουργία του ΠΑ.ΜΕ αλλιώς του Πανεργατικού Μετώπου, του συνδυκαλιστικού βραχίονα του ΚΚΕ. Ιδρύθηκε το 1993 τον Απρίλιο και από τότε συμμετέχει ενεργά στον “ταξικό αγώνα” με απεργίες και διαδηλώσεις αλλά και άλλες κινητοποιήσεις, όπως καταλήψεις. Πρόκειται επί της ουσίας για ένα συνδικάτο το οποίο “ανδρώθηκε” κατά την έντονη ανασυγκρότηση του κόμματος μετά το 13ο και 14ο Συνέδριο.
Εντούτοις δύο συγκεκριμένες ενέργειες συνέπεσαν με την “ηγεσία” της κ. Παπαρήγα στο ΚΚΕ, δύο ενέργειες για τις οποίες υπήρξε σκληρότατη κριτική ενώ πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως υπήρξε και εκλογικό κόστος.
Η μία είναι η πασίγνωστη πλέον μάχη ανάμεσα στο ΠΑΜΕ και αναρχικούς – αντιεξουσιαστές και αριστεριστές στο Σύνταγμα. Τον Οκτώβριο του 2011 και ενώ η Ελλάδα “βράζει” σε έναν αντιμνημονιακό και αντικυβερνητικό ορυμαγδό, το ΠΑΜΕ αποφασίζει να περικυκλώσει τη Βουλή και να την αποκλείσει. Δυνάμεις του έχουν παραταχθεί σε συγκεκριμένα σημεία ενώ υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις – πληροφορίες πως ομάδες από άλλους χώρους θα επιχειρήσουν να σπάσουν τον αποκλεισμό για να προκαλέσουν επεισόδια.
Το πρόβλημα είναι πως πέραν αυτών των ομάδων υπάρχουν πολίτες οι οποίοι θέλουν να πλησιάσουν και αυτοί τη Βουλή για να διαμαρτυρηθούν, δεν μπορούν όμως να το πράξουν αυτό καθώς από τη μία πλευρά η διαδήλωση του ΠΑΜΕ είναι μεγάλη, πολυπληθής και έχει πιάσει τους δρόμους μπροστά από το κτίριο, από την άλλη η περιφρούρηση του ΠΑΜΕ δεν θέλει να επιτρέψει στις ομάδες να δράσουν και κρατά μακριά και τους όποιους ειρηνικούς πολίτες.
Η κατάσταση δεν αργεί να ξεφύγει από κάθε έλεγχο.
Σύντομα οι λεκτικές αντιπαραθέσεις δίνουν τη θέση τους σε έναν κανονικό πόλεμο.
Η Αλέκα Παπαρήγα από την πρώτη στιγμή βρέθηκε στο πλευρό των διαδηλωτών του ΠΑΜΕ, πηγαίνει στο νοσοκομείο στους τραυματίες και κάνει λόγο για προβοκάτσια.
Η εναντίωση με το “κύμα” των πλατειών και η ήττα στην χαλυβουργία
Το ΚΚΕ, είναι γεγονός, μετά την κρίσιμη διετία 91-93 αυξάνει την παρουσία του. Πότε με το ΠΑΜΕ πότε ως ΚΚΕ ή ΚΝΕ και ΜΑΣ στα πανεπιστήμια διεκδικεί έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στα τεκταινόμενα. Η “σφραγίδα” της γραμματέως του σε αυτό είναι δεδομένη και ανεξίτηλη, ειδικά στα λιμάνια και στον κλάδο των ναυτεργατών όπου το ΠΑΜΕ πρωταγωνιστεί. Πάντα η κ. Παπαρήγα κατεβαίνει στο λιμάνι του Πειραιά για να στηρίξει τους αγώνες.
Εντούτοις, όταν ξεσπά το κύμα με τις “καταλήψεις” και τις διαμαρτυρίες στις πλατείες της χώρας, κυρίως στην πλατεία Συντάγματος, το ΚΚΕ στέκεται απέναντι.
Μάλιστα σε μία συνέντευξη την οποία θα θυμόμαστε για αρκετό καιρό, η. Α. Παπαρήγα κατακεραυνώνει όχι τόσο τους πολίτες που συμμετέχουν στις κινητοποιήσει αλλά εκείνους οι οποίοι κρύβονται από πίσω.
Η γραμμή του ΚΚΕ είναι σαφώς διαχωριστική από τους “αγανακτισμένους”. Το ΚΚΕ υποστήριξε πως είνα θετικό που τόσοι πολίτες βγήκαν στους δρόμους, σημείωνε όμως συγχρόνως να μην απογοητευθούν όταν δουν πως δεν γίνεται τίποτα, ενώ προειδοποιούσε πως θα έπρεπε να προβληματισθούν από τη στιγμή που τους στηρίζαν τα “αστικά κανάλια”.
Τον Νοέμβριο του 2011 ξεκινά μία από τις μεγαλύτερες απεργίες που γνώρισε η Ελλάδα, αν όχι η μεγαλύτερη. Πιθανότατα να είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια. Έμελε όμως να καταλήξει τελικά σε ήττα. Η Χαλυβουργία Ελλάδας, ιδιοκτησίας Μάνεσε στον Ασπρόπυργο, σταματά τις εργασίες της και μπαίνει κάτω από απεργιακό καθεστώς. Οι εργάτες κλείνουν την πύλη σταματάνε να δουλεύουν καθώς δεν τα έχουν βρει με τη διεύθυνση και απορρίπτουν την πρόταση της. Το ΠΑΜΕ με την υποστήριξη και τη βοήθεια του μηχανισμού του ΚΚΕ κατορθώνει να κρατήσει την απεργία για μήνες. Μάλιστα, την Πρωτομαγιά του 2012 κάνει τη δική του ξεχωριστή συγκέντρωση – εορτασμό της αργίας – απεργίας στις πύλες του εργοστασίου στον Ασπρόπυργο, με την Αλέκα Παπαρήγα φυσικά εκεί η οποία μεταξύ άλλων δηλώνει: “Αυτό το ΚΚΕ χρειάζεται ο λαός”.
Παρόλα αυτά η απεργία δεν είναι νικηφόρα. Στα τέλη του Ιουλίου, στις 20 συγκεκριμένα, κατόπιν εισαγγελικής παρέμβασης, τα ΜΑΤ ανοίγουν την πύλη και η απεργία λύνεται. Οι εργαζόμενοι σύρονται να αποδεχθούν τις αξιώσεις της εργοδοσίας και το νέο καθεστώς ενώ, σύμφωνα με τους ίδιους, ακολουθούν και “εκδικητικές” απολύσεις.
Η ήττα έχει μεγάλο αντίκτυπο όχι μόνο στο ΚΚΕ αλλά γενικότερα στους κόλπους της Αριστεράς.
Μετά και την ιστορία στη Χαλυβουργία και με την νέα του εκλογική θέση, στο ΚΚΕ ξεκινάνε οι συζητήσεις για το μέλλον. Σιγά αλλά σταθερά ανοίγει και η κουβέντα για την επερχόμενη αλλαγή στην ηγεσία, ειδικά από τη στιγμή που η ίδια η Αλέκα Παπαρήγα έχει δηλώσει κατ' επανάληψη με τον τρόπο της πως έχει κουραστεί. Η συζήτηση δημόσια τουλάχιστον σταματά καθώς γίνεται σαφές ότι θα λυθούν τα πάντα στο 19ο Συνέδριο του κόμματος όπως και γίνεται.
Ακολουθούν οι απολύσεις στον Ριζοσπάστη και η κόντρα ανάμεσα στην εφημερίδα και πρώην εργαζόμενους της εφημερίδας, οι οποίες “φορτώνονται” σε ένα ήδη επιβαρυμένο κλίμα, λόγω του κλεισίματος της Τυποεκδοτικής παλιότερα.
Η μακροβιότερη ως τώρα γραμματέας, η πρώτη γυναίκα αρχηγός κόμματος και η πρώτη γυναίκα γγ της ΚΕ του ΚΚΕ από την Κυριακή 14 Απριλίου του 2013 θα υπηρετεί το κόμμα της από άλλο πόστο, ως απλός στρατιώτης που ήταν και θα είναι πάντα. Το εάν και κατά πόσο η κ. Παπαρήγα ήταν “επιτυχημένη” ή “αποτυχημένη” τούτο είναι κάτι που θα το κρίνει η ιστορία, η οποία ως γνωστόν δεν μπορεί να αναλυθεί τώρα. Θα χρειαστούν χρόνια και εξελίξεις για να δούμε σφαιρικά αποστασιοποιημένα και αμερόληπτα, όσο γίνεται, την επίδραση της πρώην γγ, τόσο στο ΚΚΕ όσο και στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Ένα πράγμα πάντως δεν γίνεται να αρνηθεί κάποιος:
Πως η κ. Παπαρήγα δεν αφήνει το δικό της στίγμα και πως δεν ήταν πάντα παρούσα στους αγώνες του κόμματος της, όπως ο χώρος της το αντιλαμβάνεται. Μία ανθρώπινη και ευγενική παρουσία με πολιτικό βάρος της οποίας οι αποφάσεις και ενέργειες θα κριθούν από την ιστορία και το αποτέλεσμα, χωρίς να ξεχνάμε πάντα ότι στο ΚΚΕ ο γενικός γραμματέας δεν είναι ο άνθρωπος ο οποίος κάνει κουμάντο. Η διάρθρωση του ΚΚΕ είναι διαφορετική από τα άλλα κόμματα.
