http://www.e-nautilia.gr αναδημοσίευση
Ο Νίκος Καββαδίας ήταν ο ποιητής της θάλασσας και των ναυτικών. Η αγάπη του για το έργο του Νίκου Καββαδία είναι τεράστια και έτσι το e-Νautilia.gr δεν θα μπορούσε να μην κάνει ένα αφιέρωμα γιαυτόν. Η μελοποίηση του έργου του, κυρίως από τον Θ. Μικρούτσικο, στάθηκε η αφορμή να γίνει γνωστός σε όλη την Ελλάδα!
Παρακάτω θα βρείτε ενα πλούσιο φωτοαφιέρωμα αλλά και ένα βίντεο με εκπομπή για το μεγάλο ποιητή. Ακόμα θα βρείτε το γλωσσάρι του έργου του Νίκου καββαδία, όπου είμαι σίγουρος ότι θα σας φανεί αρκετά χρήσιμο όταν ακούτε τα τραγούδια του. Το e-Nautilia.gr σας δίνει την δυνατότητα να κατεβάσετε το γλωσσάρι του Νίκου Καββαδία και σε μορφή PDF!
Βιογραφία
Ο Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 1910 στο Νίκολσκι Ουσουρίσκι, μια επαρχιακή πόλη της περιοχής του Χαρμπίν στη Μαντζουρία, από γονείς Κεφαλονίτες, το Χαρίλαο Καββαδία και τη Δωροθέα Αγγελάτου της γνωστής οικογένειας εφοπλιστών της Κεφαλονιάς. Σ’ αυτή τη μικρή Ρωσική πόλη, γεννιούνται και άλλα δυο παιδιά: η Τζένια (Ευγενία) κι ο Μήκιας (Δημήτρης). Ο πατέρας Χαρίλαος Καββαδίας διατηρούσε γραφείο γενικού εμπορίου διακινώντας μεγάλες ποσότητες εμπορευμάτων με κύριο πελάτη τον τσαρικό στρατό.
Το 1914, με την έκρηξη του Πολέμου, η οικογένεια έρχεται στην Ελλάδα κι εγκαθίσταται στο Αργοστόλι, ενώ ο πατέρας επιστρέφει στις επιχειρήσεις του στη Ρωσία, όπου καταστρέφεται οικονομικά. Το 1917, κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης, φυλακίζεται. Γυρίζει και πάλι στην Ελλάδα το 1921, τσακισμένος και ανίκανος να προσαρμοσθεί στην ελληνική πραγματικότητα.
Μετά το Αργοστόλι, η οικογένεια εγκαθίσταται στον Πειραιά. Ο Καββαδίας πηγαίνει στο Δημοτικό κι είναι συμμαθητής με το Γιάννη Τσαρούχη. Διαβάζει Ιούλιο Βερν και διάφορα βιβλία περιπέτειας. Στο Γυμνάσιο γνωρίζεται με το συγγραφέα και ιατρό του Πολεμικού Ναυτικού Παύλο Νιρβάνα. Δεκαοκτώ ετών, αρχίζει να δημοσιεύει ποιήματα στο περιοδικό της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας με το ψευδώνυμο Πέτρος Βαλχάλας.
Η ιατρική σχολή, η είσοδος στο ναυτικό επάγγελμα και ο πόλεμος
Τελειώνοντας το Γυμνάσιο, δίνει εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή. Όμως την ίδια περίοδο πεθαίνει ο πατέρας του και αναγκάζεται να εργαστεί σε ναυτικό γραφείο. Συνεχίζει όμως να συνεργάζεται με διάφορα φιλολογικά περιοδικά. Το Νοέμβριο του 1928, ο Καββαδίας βγάζει ναυτικό φυλλάδιο και μπαρκάρει ως «ναυτόπαις» τον επόμενο χρόνο στο φορτηγό «Άγιος Νικόλαος».
Στρατιώτης στον πόλεμο της Αλβανίας
Το 1934, η οικογένεια μετακομίζει από τον Πειραιά στην Αθήνα. Το σπίτι της γίνεται τόπος συγκέντρωσης λογοτεχνών, ζωγράφων και ποιητών. Ο Καββαδίας την εποχή εκείνη περιγράφεται ως ένας λιγομίλητος απλός άνθρωπος, ατημέλητος, χαριτωμένος, εγκάρδιος, με ανεξάντλητο χιούμορ, αγαπητός στους πάντες. Το 1938 στρατεύεται και υπηρετεί στην Ξάνθη με την ειδικότητα του ημιονηγού, ενώ το 1939 παίρνει το δίπλωμα του ραδιοτηλεγραφητή κατωτέρας τάξεως. Στον πόλεμο του ’40 φεύγει για την Αλβανία, όπου υπηρετεί αρχικά ως ημιονηγός τραυματιοφορέας και αργότερα λόγω της ειδικότητάς που είχε ως ασυρματιστής χρησιμοποιείται στο σταθμό υποκλοπής της ΙΙΙ μεραρχίας.
Ο θάνατος του αδερφού του και η συνάντηση με τον Σεφέρη
Από το 1954 μέχρι και το 1974, ταξιδεύει διαρκώς με πολύ μικρά διαλείμματα. Μέσα στη χρονική αυτή περίοδο, τα πιο σημαντικά γεγονότα στη ζωή του ποιητή αφορούν το θάνατο του πιο μικρού του αδερφού, Αργύρη, το 1957, την κυκλοφορία της «Βάρδιας» στα γαλλικά το 1959, την επανέκδοση του «Μαραμπού» και του «Πούσι» το 1961 από τις εκδόσεις Γαλαξίας, το θάνατο της μητέρας του το 1965 και τη γέννηση του Φίλιππου το 1966, γιου της ανιψιάς του Έλγκας.
Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, και συγκεκριμένα το 1954, συνέβη το εξής περιστατικό: Ενώ ο ποιητής εργαζόταν σε «ποστάλι» (καράβι μικρών αποστάσεων, επιβατηγό),ταξίδεψε με το καράβι του ο Γιώργος Σεφέρης. Τόσο κατά την τυπική υποδοχή των ταξιδιωτών, όσο και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ο Σεφέρης δεν μπήκε καν στη διαδικασία να χαιρετίσει τον Καββαδία. Το γεγονός πίκρανε ιδιαίτερα τον Καββαδία, που θεωρούσε ότι η λογοτεχνική γενιά του ’30, στην οποία ανήκε και ο ίδιος, τον υποτιμούσε.
Η χρονιά σταθμός
Το 1979 είναι μια χρονιά-σταθμός για την ποίηση του Νίκου Καββαδία κι αυτό γιατί τότε κυκλοφόρησε ένας δίσκος ορόσημο για την ελληνική μουσική..ο »Σταυρός του Νότου». Ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποίησε 11 ποιήματα του Καββαδία και χάρισε στην ελληνική μουσική σκηνή έναν από τους πιο σημαντικούς της δίσκους. Πρόκειται για το δίσκο με τις περισσότερες πωλήσεις (αφού πλέον ξεπέρασε και το »Δρόμο» των Πλέσσα – Παπαδόπουλου).
Ο θάνατος και η αναγνωρισή του
Στις 10 Φεβρουαρίου του 1975, στην Αθήνα, στην κλινική «Άγιοι Απόστολοι», αφήνει την τελευταία του πνοή ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο.Κηδεύτηκε στο Α΄Νεκροταφείο με παρουσία πολλών ανθρώπων των γραμμάτων και της τέχνης. Ο Νίκος Καββαδίας ταπεινά παρουσιάστηκε στα ελληνικά γράμματα, κι η ταπεινότητά του αυτή, μαζί με την μελοποίηση πολλών ποιημάτων του, τον έφερε κοντά στη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων, κάνοντάς τον έναν από τους πιό δημοφιλείς μας ποιητές, δυστυχώς μετά τον θάνατό του….
Εργογραφία
Ποίηση
Σινιάλο (1961)
Το μαχαίρι
Εσμεράλδα
Μαραμπού (1933)
Πούσι (1947)
Τραβέρσο (1975)
Το ημερολόγιο ενός τιμονιέρη: Αθησαύριστα πεζογραφήματα και ποιήματα, επιμέλεια Guy (Michel) Saunier. Αθήνα: Άγρα, 2005
Πεζογραφία
Βάρδια (1954)
Λι (1987)
Του πολέμου/Στ’ άλογό μου (1987)
Το μικρό πεζό «Λι» γυρίστηκε σε κινηματογραφική ταινία το 1995 με τίτλο «Between the devil and the deep blue sea».Το διήγημα του Νίκου Καββαδία «Του πολέμου», που εξιστορεί την φιλοξενία ενός Έλληνα στρατιώτη από έναν Αρβανίτη κατά την διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου, γυρίστηκε σε ταινία και σε σκηνοθεσία του Χρήστου Παληγιαννόπουλου.
Το πλοίο Corinthia, με το οποίο ο Νίκος Καββαδίας έκανε κάποια ταξίδια το 1953. Στη φωτογραφία, το Corinthia βρίσκεται στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας τον Ιούλιο του 1947
To «Lydia» (πρώην Moonta) των Hellenic Mediterranean Lines (της εταιρείας όπου εργάστηκε για πολλά χρόνια ο Νίκος Καββαδίας) έκλεισε τον κύκλο του σε μία γαλλική παραλία (Le Barcares), έχοντας μετατραπεί πλέον σε καζίνο. Βλ. Reuben Goossens
Ταξιδεύοντας με το Lydia στα Cocos Islands (12.01.1956)
Τα τατουάζ….
Το επιβατικό «Κυρήνεια», όπου ανέλαβε το 1949 τη θέση του ασυρματιστή. Το πλοίο αναφέρεται στο ποίημά του «Οι εφτά νάνοι στο s/s Cyrenia»
Με τους γονείς του και ένα από τα τρία αδέρφια του, πιθανόν η αδερφή του Τζένια
Το ατμόπλοιο «Ιωνία» με το οποίο ταξίδευε ο Νίκος Καββαδίας στις αρχές της δεκαετίας του’50
Στο σπίτι του συγγραφέα Στρατή Τσίρκα στην Αλεξάνδρεια. Via Senile Decay
Με συναδέλφους ναυτικούς στο κατάστρωμα του καραβιού Via Senile Deca
Η προτομή του ποιητή Νίκου Καββαδία στο Αργοστόλι Κεφαλονιάς
Σε στιγμές χαλάρωσης
Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία
Α
Αβάνες, οι : τα πούρα Αβάνας
αγάντα : ιταλ. agguanta: πιάσου γερά, κράτα / αγάντα καδένα: κράτα γερά την αλυσίδα / η αγάντα : πάσσαλος πρόσδεσης του σκάφους /αγαντάρω : υπομένω, αντέχω
αγκωνάρι, το : ακρογωνιαίος λίθος – στήριγμα, προστάτης
Αη-Γιώργηδες : αγγλικά νομίσματα που φέρουν την εικόνα του Αγίου Γεωργίου
αθάλη, η: καπνιά – ζεστή στάχτη – είδος φυτού
αϊνάς , ο: το πίσω μέρος του καραβιού
αϊπότζι, το : ιταλ. poggia : ταλάντευση/ βίρα πότζι: τραβήξτε δυνατότερα την άγκυρα
ακουρμάζομαι : αφουγκράζομαι, προσπαθώ ν’ ακούσω – συμμορφώνομαι
αλάντσια, η : ιταλ. lancia : λάντζα, λέμβος, βενζινάκατος
αλάτι του Καρλσμπάντ : καθαρτικό φάρμακο που παρασκευάζεται στη λουτρόπολη Καρλσμπάντ της Τσεχοσλοβακίας
αλτάνα,η : ιταλ. altana : μικρός ανθόκηπος – εξώστης, ταράτσα
άλτης, ο : φωτεινός σηματοδότης
Αμμος, η : η έρημος
αμπαντονάρω: ιταλ. abbandonnare : εγκαταλείπω
αμπαριτζής,ο : τουρκ. ambar: ο επιστάτης του αμπαριού
αμφιλύκη,η : χαραυγή
ανασμίδα, η : μικρή γουρούνα
ανάστροφη,η : αλλαγή πορείας του σκάφους με την πλώρη στον άνεμο, βόλτα
ανεμοδόχος, η : κυλινδρικός σωλήνας στό ανώτερο κατάστρωμα γιά τον καθαρισμό του αέρα
ανεμολόγιο, το : 1. στην πυξίδα, το χαρτί του μπούσουλα όπου σημειώνονται τα ανεμορρόμβια και η διαίρεση σε μοίρες από Β ή Ν προς τον Απηλιώτη ή τον Ζέφυρο. 2. στους χάρτες , δύο ομόκεντροι κύκλοι τυπωμένοι σε διάφορα μέρη γιά τη χάραξη στο χάρτη αντιστοιχιών ή πορειών.
ανεμορούφουλας, ο : ανεμοστρόβιλος
ανιζέτα, η : γαλλ. anisette : λικέρ, από απόσταξη αλκοόλης με μάραθο και κορίανδρο και την προσθήκη σιροπιού ζάχαρης
αντέννα, η : ιταλ. antenna : κεραία
αντιστοιχία, η : αναγωγή πλεύσης, σύνολο μαθηματικών διορθώσεων της πορείας του πλοίου με τη βοήθεια του χάρτη και της πυξίδας.
απελάτης, ο : φύλακας των συνόρων /ζωοκλέφτης
απίκου : ιταλ. a picco :καθέτως, η θέση της άγκυρας την ώρα που πρόκειται να αποσπασθεί από το βυθό/ είμαι απίκο : είμαι έτοιμος γι αναχώρηση αλλά και προσαρτημένος
αποκρισάτορας, ο : μαντατοφόρος
αποσπόρι, το : στερνοπαίδι
αράκ , το : είδος ρακής των αραβικών χωρών της Αν. Μεσογείου
Αρμίδα, η : αστεροειδής που ανακαλύφθηκε το 1903
άρμπουρο, το : ιταλ. albero : ο ιστός, το κατάρτι του πλοίου
αρόδο, το : ιταλ. a rota : πλοίο που βρίσκεται μακριά από την ακτή και σε αναμονή γιά αναχώρηση
ασένιο, το : ιταλ. a segno : έτοιμο στη θέση του- ταξη, ευπρέπεια
αστρίτης, ο : το φίδι αμμοδύτης ή έχιδνα
αστρολάβος, ο : κυκλικός χάρτης αστέρων που μπορεί να περιστρέφεται, ώστε να υπολογίζει κανείς τις θέσεις του ήλιου και των αστεριών σε οποιαδήποτε ώρα της μέρας ολοκλήρου του χρόνου.
άστρο της Ανατολής : η Πούλια, η Αφροδίτη
άστρο της τραμουντάνας : ο πολικός αστέρας
άστρο του Αλμποράν : φάρος στο ΝΔ άκρο της νήσου Αλμποράν , Α του Γιβραλτάρ, που ταυτίζεται με τη μυθική Ωγυγία του Ομήρου
άστρο του Βορρά : ο πολικός αστέρας
αυλός, ο : σιδηροσωλήνας των ατμολεβήτων σε σχήμα αυλού – σιδερένια ή χαλύβδινα όπλα εκτόξευσης των »αστέρων» κατά τις νυχτερινές σημάνσεις
αχταρμάς, ο : τουρκ. aktarmah :η μεταβίβαση από πλοίο σε πλοίο επιβατών κι εμπορευμάτων, το τρανσπόρτο, το τράνζιτο
Β
βάρδα : βεν. vardar: παραμέρισε!
βάρδια, η : βεν. vardia : σκοπιά, φρουρά / ο λοστρόμος της βάρδιας : ο ναύκληρος
βαρδιόλα, η : ιταλ. guardiola :σκοπιά από συρραμμένο πανί ή ξυλοκατασκευή για την προφύλαξη από τις κακές καιρικές συνθήκες – τα φτερά στα πλαϊνά της γέφυρας – σκοπιά στο κατάρτι γιά την παρατήρηση του ορίζοντα
βατσιμάνης, ο : αγγλ. watchman : αυτός που επιτηρεί, που κάνει βάρδια
βελόνι, το : 1. ο βελονοειδής μαγνήτης της πυξίδας 2. η κεραία του γερανού, η μπίγα 3. Σύνδεσμοι του πηδαλίου με το ποδόστρωμα
βερίνα, η : γαλλ. verine :κόμπος, στρίψιμο των σκοινιών, νήματα, καλώδια
βήσσαλο, το : λατιν. bessalis :το τούβλο
βιβάρι, το : λατιν. vivarium : ιχθυοτροφείο, ψαρολίμνη
βιδάνια, τα : ιταλ. oguadagn : υπόλοιπα ποτών με τα οποία νόθευαν οι ταβερνιάρηδες αυτό που σέρβιραν
βίντσι, το : αγγλ. winch :σκοινί, αλυσίδα, βαρούλκο, γερανός
βιράρω : ιταλ . virare : στρέφω το βαρούλκο για να σηκώσω την άγκυρα, φεύγω
βόρτα, η : ιταλ. volta :φορά, στροφή, ανάπρωρη αλλαγή πορείας ιστιοφόρου, περιφορά του σκοινιού γύρω από άλλο σκοινί ή άλλο αντικείμενο
βοστιλίδι , το : κόκκινο δυνατό κεφαλλονίτικο κρασί
βουρλίζομαι : ιταλ . burlare : λυσσομανώ, ερεθίζομαι, ζαλίζομαι
βουτσί, το : βυτίο, βαρέλι
βρεχάμενα, τα : τα ύφαλα, τα μέρη του πλοίου κάτω από την ίσαλο γραμμή.
Γ
γαζέττα, η : ιταλ. gazzetta : η εφημερίδα
γαζί, το : αραβ. kazy = μεταξωτός : γάζωμα, μτφ. κοροϊδεύω
γαλέτα, η : βεν. galeta :ξύλινος δίσκος στην κορφή των καταρτιών και του ιστού της σημαίας, το επίμηλο της ηλακάτης του ιστού – είδος παξιμαδιού
γάσσα, η : ιταλ. gassa : ναυτικός κόμπος , κομποθηλειά με την οποία γίνεται η πρόσθεση ή η σύνδεση με άλλο σκοινί ή κεραία
γεμιτζής, ο : τουρκ. yemici : ο παληός ναύτης, ο θαλασσόλυκος – ειρωνικά ο αθαλάσσωτος που κομπορρημονεί
γεύω : κάνω κάποιον να γευτεί, του κάνω το τραπέζι
γιατάκι, το : τουρκ. yatak : κλίνη, τόπος διαμονής, κατάλυμα
γιερνέ : όρος της κοινής ναυτικής διαλέκτου που σημαίνει »μόνιμα», »σταθερά».
γιούσερ, το : γιούσουρι, μαύρο σκληρό κοράλλι
γκριζόλα, η : μαλτ. gisiola : πυξιδοθήκη, καπάκι που σκεπάζει τη νύχτα την πυξίδα γιά να μη βγαίνει το φως και εμποδίζει την ορατότητα.
γκρός : αγγλ. gross :διεθνής όρος με τον οποίο εκφράζεται ο κυβισμός όλων των κλειστών χώρων των εμπορικών πλοίων. 1 γκρος= 2,8317 μ³ .
γκρος μπώνκερ : αγγλ. gross bunker :μέρος του πλοίου στο οποίο φυλάσσεται κάρβουνο ή υγρά καύσιμα, αμπάρι κοντά στα καζάνια
γλίνα , η : λίπος, βρωμιά- μτφ. γλοιώδης άνθρωπος
γραδάρω : ιταλ. graduare : μετρώ, βρίσκω την πυκνότητα του υγρού με γράδο (= με πυκνόμετρο)
γραδελάδες , οι : ιταλ. gradeladi :ξύλινες σκαλωσιές, γενικώς οι σκαλωσιές στο λεβητοστάσιο.
γραμματικός, ο : υποπλοίαρχος, ενίοτε κι ο λογιστής
γραμματικός, ο : υποπλοίαρχος, ενίοτε κι ο λογιστής
γύρα, η : χαλκάς, κολλάρο
γύφτος , ο : ο ναύτης της μηχανής
Δ
δέκτης, ο : συσκευή που εγγράφει τα εκπεμπόμενα σήματα
δελέγκου: βεν. dilogo :αμέσως, ευθύς, επιτόπου
δεσπέτζα, η : βεν. despensa :διανομείο, σκευοθήκη, αποθήκη φύλαξης τροφίμων προς διανομήν
δέστρα, η : σιδερένιο κολωνάκι που δένουν τους κάβους
διάκι, το : τιμόνι
διοσκορίνη, η : πολύ δηλητηριώδες αλκαλοειδές από την διοσκορέα
διπλαρώνω : φέρνω το σκάφος δίπλα σε άλλο, πλευρίζω
δρόμος, ο : λαθρέμπορος, κοντραμπατζής
Ε
εξάντας, ο : όργανο γωνιομετρικό που προσδιορίζει με αστρονομικές παρατηρήσεις τις γεωγραφικές συντεταγμένες της θέσης στην οποία βρίσκεται το πλοίο κατα τον πλού. Το όνομά του οφείλεται στο γεγονός ότι διαθέτει βαθμολογική κλίμακα που εκπροσωπεί το 1/6 του κύκλου.
Εωσφόρος, ο : άλλο όνομα του πλανήτη Αφροδίτη
Ζ
ζαβώνω : στραβώνω, μτφ. αποβλακώνω
Ι
ιβιλάι, το : αγγλ. heaving line :λεπτό σκοινί, τράβηγμα του σκοινιού
ιππάριο, το : μικρή βοηθητική μηχανή που κινεί αντλία
ιστός , ο : το κατάρτι της πλώρης
Κ
καβατζάρω : βεν . cavetzar : παρακάμπτω ακρωτήρι
καβίλια, η : ιταλ. caviglia : σκοινί με οξύ άκρο για να περνά εύκολα από τους τροχίλους – καθεμιά από τις ακτίνες της ρόδας του πηδαλίου – ατσάλινο εργαλείο για να ανοίγουν τα έμβολα των σκοινιών και να φτιάχνουν γάσες (βλ.λ)
κάβος , ο : ιταλ. cavo : αποκρημνο ακρωτήρι – χοντρό σκοινί / παίρνω κάβο : καταλαβαίνω
καθετή, η : αλιευτικό εργαλείο , απο συνηθισμένο νήμα με αγκίστρι στην άκρη, κι ένα μικρό βάρος που συντελεί στην καταβύθιση του άγκιστρου
καλάδα, η : βεν. calada :βύθισμα αλιευτικών διχτυών.
καλαμίδα, η : το ψαραδικο καλάμι
καλάρω : ιταλ. calare : μαζεύω τα πανιά – κάνω νερά – αφήνω, διαρρέω, ρίχνω δίχτυα
καλατζής, ο : τουρκ. kalayci : γανωτής, κασσιτερωτής χαλκωμάτων.
καλαφατίζω : ιταλ. calafatare :πισσαρω τα κενά – βατεύω, πηδάω
καμπανιές, οι : χτυπήματα της καμπάνας της γέφυρας ή του μηχανοστασίου γιά τις αλλαγές της ώρας.
καμπούνι, το : υπόστεγο της πλώρης για τη στέγαση των ανδρών του πληρώματος σε κακοκαιρία
καναλέτο, το : ιταλ. canaletto :αυλάκι, ρυάκι, θαλάσσια δίοδος
κανοκιάλι , το : ιταλ. cannocchiale : όργανο γιά την παρακολούθηση αντικειμένων από πολύ μακρυά
καντηλίτσα, η : βεν . candelizza : 1. συσκευή που αναρτάται στα πλευρά του πλοίου και στην οποία στέκεται ο εργάτης που επισκευάζει ή χρωματίζει το πλοίο. 2. η καντηλίτσα του φλώκου : η υπέρα του ατέρμονος 3. Κόμπος επιδέξιος χρησιμοποιούμενος γιά την ανύψωση ανθρώπου στα ξάρτια.
καντίνι, το : ιταλ. cantino :η οξύτερη χορδή των εγχόρδων οργάνων, μτφ. στην εντέλεια, κομψός.
καπελώνω : ιταλ . cappello : βάζω τους κάβους (βλ.λ.) στις δέστρες
κάπος, ο : ιταλ. capo :αρχηγός – ο αρχηγός τετραωρίας – μέρος ξηράς που αναδίεται από τη θάλασσα.
καραβοφάναρο, το : πλοίο που χρησιμεύει ως πλωτός φανός, αγκυροβολημένο κοντά σε επικίνδυνα σημεία, υφάλους κλπ
καραμοσόλι, το : εκ του τούρκου ναυάρχου του 14ου αι. Καρά Μουσέλ : βαρύ αντικείμενο ποντισμένο με πλωτήρα στην επιφάνεια γιά την ευχερή αγκυρόδεση του εφολκίου – είδος ιστιοφόρου που χρησιμοποιούσαν το 1821 – ο σύνδεσμος των αγκυρών, ο αμφιδέτης.
καραντί, το : σκαμπανέβασμα του καραβιού εξαιτίας θαλασσοταραχής που συνεχίζεται και μετά την παύση του ανέμου, φουσκοθαλασσιά.
καρρέ, το : γαλλ. carre : ο μεσόδεσμος, τετράγωνο διαμέρισμα του πλοίου που χρησιμεύει ως εντευκτήριο ή εστιατόριο.
κάρτα, η : ιταλ. carta :ο καθένας από τους τριανταδύο ανεμόκομβους του ανεμολογίου (βλ.λ.)
καρτίνι, το : ιταλ. quartino :το 1/4 του ρόμβου κατά τις διαιρέσεις των παλαιών ανεμολογίων(βλ.λ.)
κάρτο, το, και κουάρτο, το : ιταλ. quarto :1/4
κάσσαρο, το : ιταλ. cassero :το επίστεγο πάνω στην πρύμνη, υπερυψωμένη γέφυρα – ειδικό διαμέρισμα που χρησιμοποιείται γιά καπνιστήριο από τους επιβάτες της α΄θέσης – πύργος φρουρίου
κατραμόκωλος, ο : ναύτης της κουβέρτας
κιαλάρω : ιταλ. chiale :κοιτώ με κυάλι, παρατηρώ με ενδιαφέρον
κλειδιά, τα : κυρτά σιδερένια κομμάτια με παχύτερα άκρα και διάτρητα ώστε να περνά γόμφος με τον οποίο συνδέονται μεταξύ τους οι κρίκοι μιάς αλυσίδας
κοκκινόκωλος, ο : ναύτης σκαρφαλωμένος ψηλά – είδος πιθήκου – το πτηνό φοινίκουρος
κοκό , το : η κοκαϊνη
κόντρα, τα : ιταλ. contra :ρυθμιστικοί και ασφαλιστικοί κοχλίες
κόντρα γέφυρα, η : το σημείο πάνω από την γέφυρα, στο οποίο βρίσκονται η πυξίδα και το τιμόνι
κοντραστάρω : ιταλ. contrastare : πάω αντίθετα – πάω εγγύτερα στον άνεμο
κοράκι, το : η μύτη του βαποριού
κοστάρω : ιταλ. accostare εκ του costa = ακτή : πιάνω στεριά
κοτσάρω : ιταλ. cozzare :συνδέω, προσαρτώ, πλευρίζω – περνάω κρίκο ή αγκίστρι μέσα από κρίκο
κουβέρτα, η : βεν. coverta :το κατάστρωμα
κουβούσι, το : τουρκ. kovus :το υπερυψωμένο παραπέτο του αμπαριού, αίθουσα, χώρος ύπνου
κουίνα, η : αγγλ. queen :έκφραση των ναυτικών γιά τους ομοφυλόφιλους των λιμανιών
κουπαστή, η : το ανώτατο χείλος των τοιχωμάτων του πλοίου – χειρολαβή
κρένι, το : γαλ. crane :γερανός περιστρεφόμενος, περιστροφικό βίντσι
κρουζέτο, το : βεν. croseta :το δίζυγο του μεγάλου επιστηλίου – λούκι γύρω από το κατάστρωμα, για να φεύγουν τα νερά
Λ
λαμαρίνα, η : βεν . lamarin : λεπτό μεταλλικό έλασμα – αρρώστεια που προσβάλλει και τρελαίνει τις γάτες στα φορτηγά πλοία
λαμπόγυαλο, το : η παιδεραστία
λάντζα, η : βεν. lanza :μαστέλλο, ξύλινο δοχείο για τον καθαρισμό των σκευών – η λέμβος
λίνια, η : ιταλ. linea :η γραμμή του Ισημερινού, κατ’ επέκτασιν και του τροπικού
λοστρόμος, ο : ιταλ. nostromo : ο πρώτος υπαξιωματικός του πληρώματος, ο ναύκληρος των εμπορικών πλοίων
Μ
μαγκάρω : βεν. mancar :κοπάζω, σταματώ – αποτυγχάνω, σφάλλω
μαϊνάρω : ιταλ. mainare :υποστέλλω, κατεβάζω τα πανιά
μακαράς, ο : τουρκ. makara :τροχαλία, καρούλι
μαλαφράντζα, η : ιταλ. mal di Francia : η γαλλική αρρώστεια, η σύφιλη
μανούβρα, η : βεν . manovra : χειροσμός διεύθυνσης του σκάφους
μαρέα, η : ιταλ. marea :παλίρροια
μαρκόνης, ο : ασυρματιστής (εκ του ονόματος του εφευρέτη του ασυρμάτου )
μάσκα, η : λατ. masca :η παρειά της πλώρης
ματίζω : ενώνω, μπαλώνω
ματικάπι, το : τουρκ. matkap : τρυπάνι
ματσακόνι, το : ιταλ. mazza : σφυρί γιά να βγάζουν το χρώμα ή τη σκουριά από τις λαμαρίνες
μαύρη μπάλλα : υψώνεται στον πρωραίο ιστό ως σημάδι αγκυροβολίας, ενώ δύο μπάλλες υψωμένες στον ιστό πάνω από τη γέφυρα σημαίνουν ακυβερνησία
μαυρομάτα, η : η μαύρη μύτη της πέννας, η πέννα
μεσηνέζα, η : αλιευτικό νήμα (εκ της ιταλικής πόλεως Μεσσίνας)
μετζαρόλι, το : βεν. mezzaruola :φυαλίδιο με άμμο γιά τον κανονισμό των ωρών των δυτών , είδος κλεψύδρας
μόλα ιπάντο : ιταλ. molla in bando :χαλάρωσε, αμόλα τα σκοινιά
μονιτάρως : καιρός – τώρα
μοράβια, η : ιταλ. moravia : εκλεκτή βαφή, χρώμα εξαιρετικής αντοχής που χρησιμοποιείται γιά τη βαφή των υφάλων του πλοίου
μουράγιο, το : βεν. muragia :η προκυμαία
μπάγκος, ο : ιταλ. banco : η ξέρα, ο ύφαλος
μπαλόνια, τα : βεν. balon :παραβλήματα σφαιρικά γιά την προστασία των πλαϊνών των πλοίων
μπαρκάρω: ιταλ. imbarcare :επιβιβάζομαι, φεύγω με πλοίο ως ναυτικός
μπαρκέττα, η : ιταλ. barchetta :η βαρκούλα – όργανο μέτρησης ταχύτητος
μπάρκο, το : ιταλ. barco :παλιό ιστιοφόρο – το μπαρκάρισμα
μπαρούμα, η : ιταλ. baroma : σκοινί με τό οποίο προσδένεται η βάρκα σε κάποιο στα0ερό σημείο στην ξηρά ή σε άλλο σκάφος, γιά να το τραβήξουμε
μπάσσες, οι : αμπασσαδούρες, μπάσσες στεριές (βλ.λ.)
μπαστούνι, το : βεν. baston :το δόρατο των ιστιοφόρων
μπατάρω : ιταλ. battere :ανατρέπομαι κι ανατρέπω, τουμπάρω – αλλάζω πέτασμα στα πανιά κατά την βόλτα (βλ.λ.)
μπάφα, η : ιταλ. baffo : ο θηλυκός κέφαλος, απ’ όπου βγαίνει το αυγοτάραχο, αλλά και το ψαρόλαδο με το οποίο περνούσαν τα σύρματα – μτφ. βαριά μυρωδιά
μπίγα, η : ιταλ. biga :φορτωτήρας, γερανός
μπίντα, η : ιταλ. bitta : η δέστρα
μπουάμπης , ο : αράπης θυρωρός
μπουγάζι, το : τουρκ. bogaz :στενό μέρος θάλασσας μεταξύ δύο στενών, δίαυλος, κανάλι – η μπούκα, το στόμιο των ιχθυοτροφείων
μπουκαπόρτα, η : βεν. bucaporta :θυρίδα φόρτωσης
μπουλμές, ο : τουρκ. bolme : ξύλινο εσωτερικό χώρισμα του πλοίου, μή μόνιμο, γιά ειδικές φορτώσεις
μπουνάτσα, η : βεν. bonazza :η νηνεμία, η γαλήνη : μπουνατσάρω= γαληνεύω
μπούσουλας, ο : ιταλ. bussola : η πυξίδα, ο προσανατολισμός
μπρατσόλι, το : ιταλ. bracciolo :στήριγμα σε σκάφος
μπριγκαντίνι, το : ιταλ. brigantino : είδος καϊκιού
Ν
ναύλος, ο : φορτίο πληρωμένο γιά μεταφορά – το αντίτιμο φόρτωσης ή μεταφοράς
νιτσεράδα, η : ιταλ. incerata :αδιάβροχο από μουσαμά
ντόκος, ο : αγγλ. dock :νηοδόχος, τμήμα εμπορικού λιμανιού μεταξύ του βασικού κρηπιδώματος και των προβλητών του – είδος υφάσματος
ντοκουμάνης, ο : αγγλ. donkey man :αρχιθερμαστής, λοστρόμος της μηχανής
ντουανιέρης, ο : ιταλ. dogana=τελωνείο : τελωνειακός – φορτοεκφορτωτής τελωνείου
ντούγα, η : ιταλ. doga :σανίδα βαρελιού
ντούκια, τα : βεν. ducia : σπείρες σκοινιού ή συρματόσκοινου – ύπνος
ντράγα, η : ιταλ. draga : φαγάνα, βαθυκόρος = πλωτό μηχάνημα γιά τον καθαρισμό του βυθού ή την εκβάθυνση λιμανιών
Ξ
ξαγερίζω : βγάζω στον αέρα, διαλαλώ
ξάι , το : λατ. exagium : ανταπόδοση, αμοιβή
ξεκαπελλώνω : βγάζω τους κάβους(βλ.λ.) από τις μπίντες (βλ.λ.)
– βλέπε και : καπελλώνω
ξελιμπάρω : ξε + ιταλ. libare :ελαφρώνω το πλοίο ξεφορτώνοντας μέρος του φορτίου σε άλλο μικρότερο που θα μπεί στα ρηχά νερά , μτφ. τελειώνω, αδειάζω, ξοφλάω
ξεμπαρκάρω: αντιθ. μπαρκάρω (βλ.λ.)
ξενερίζω : χάνω τα νερά μου, βγαίνω από την επιφάνεια της θάλασσας – αλλάζω το νερό γιά να φύγει η αρμύρα κι η πικρίλα – συνέρχομαι από μεθύσι – ουρώ
ξεραποξυλώνομαι : πέφτω ξερός σαν ξύλο – κοιμάμαι άκαμπτος – πεθαίνω
ξεστελλιάζω : διαλύω, ξεμοντάρω
ξίδι (ο καιρός) : δριμύς σορόκος
Ο
όκιο, το : ιταλ. occhio : τρύπα απ’ όπου περνάει η αλυσίδα της άγκυρας
Ολλαντέζος , ο : ολλανδικό πλοίο
οργυιά, η : αρχ. ελ. ορέγω : αγγλική μονάδα μήκους ίση με 1,83 μ.
ορθοπλωρίζω : βάζω πλώρη πάνω στον καιρό
όρτσα : ιταλ. orza : στρέψε την πλώρη προς τον άνεμο
οχτώ-δέκα, η : βάρδια, τετραωρία
Π
παίρνω κάτω : κατεβάζω πανί ή σημαία – διοπτεύω
παλινώριο, το : όργανο με το οποίο βρισκόταν παλιότερα το αζιμούθιο του ήλιου, με συνδιασμό της ώρας, της ηλιακής κλίσης και του πλάτους
πανιόλο, το : ισπ. panyolo : πλάτος βάρκας- μτφ. πάτος σκεύους
παράλλαξη, η : η διαφορλά ανάμεσα στη διεύθυνση του Βορρά που δείχνει η πυξίδα και στην πραγματική θέση – τρόπος ελέγχου του πλου με αναφορά σε κάποιο σημείο της ακτής
παραπέτο, το : ιταλ. parapetto : το στηθαίο της γέφυρας
παρατιμονιά, η : κακός χειρισμός του τιμονιού
πασσατζέρικο, το : ιταλ. passaggio :πλοίο με σταθερό δρομολόγιο
παταράσο, το: βεν. patarazzo :ο παράτονος, το σκοινί του μεγάλου επιστυλίου του πλοίου
παχτώνας, ο : τετράγωνη λέμβος χωρίς καρίνα
πεθαμένος, ο : κατώτατης ποιότητας λαθραίο που κάποιος το πουλάει πολύ φθηνά, το »σκοτώνει»
πεισματική, η : σφύριγμα πλοίου
πιλότος, ο : αγγλ. piloτ :οδηγός βαποριού, πλοηγός
πιλοτίνα, η : ιταλ. pilotina : η πλοηγίς, το πλοιάριο που μεταφέρει τον πιλότο στο πλοίο που πρόκειται να αναλάβει.
πινά, τα : ιταλ. pennone : τα εξώτατα άκρα του κέρατος του επιδρόμου
πινέλλο, το : είδος σπαστής άγκυρας
πλευρικά, τα : δύο φανοί που αποτελούν μέρος των πλοϊκών φανών του πλοίου
ποδίζω : μένω προσωρινά σε απάνεμο μέρος λόγω κακοκαιρίας – απομακρύνω την πλώρη από την κακοκαιρία του ανέμου
ποδόσταμο, το : το κοράκι (βλ.λ.) της πρύμνης
πόμπα, η : ιταλ. pompa :αντλία
Πορτολάνες, οι : ναυτικοί χάρτες
ποστάλι, το : ιταλ. postale : επιβατηγό ή ταχυδρομικό πλοίο
πότζι, το : ιταλ. poggia : ταλάντευση, υποστροφή του πλοίου
πούσι, το : τουρκ. pus :ομίχλη, καταχνιά
πρατιγάρω: ιταλ. pratigare : παίρνω πράτιγο, ελευθεροκοινωνώ
πριάρι, το : βάρκα που σπρώχνουν με κοντάρι
προβέτζο, το : βεν. provenza :απότομη μεταβολή του ανέμου από νότιο σε δυνατό βόρειο
προβολή, η : σύστημα χαρτογραφικής παράστασης σε επίπεδο της καμπύλης επιφανείας της Γης
προπέλλα, η : αγγλ. propeller : έλικας γιά την ώθηση του πλοίου
προυσσαλίδικο, το : το χασίς της Προύσσας, φημισμένο γιά την ποιότητά του
πρύμα : καλώς – άνεμος από την πλώρη
πρύμα πλώρα : σ’ όλο το μήκος του πλοίου
Ρ
ράδα, η : ιταλ. rada : ανοικτό κι ευρύχωρο αγκυροβόλι, ανοικτός προλιμένας
ρέλι, το : αγγλ. rail : κιγκλίδωμα
ρεμούρκιο, το : βεν. remurchio : το ρυμούλκημα αλλά και το ρυμουλκό πλοίο – είδος σκοινιού
ρεμούσκο , το : βορειανατολικός ψυχρός άνεμος – υποψία, εικασία – ρίσκο, παράτολμη πράξη
ρεμπάρτα, η : ιταλ. ribalta : καταπακτή – άνοιγμα παντελονιού
ρέστα , τα : ιταλ. resto :σειρά μεταλλικών παξιμαδιών ενωμένων σε επίμηκες σχήμα
ρεστία, η : ιταλ. rastiare : παλινδρόμηση του κύματος από την ακτή, ακανόνιστος κυματισμός
ρεφόρτσο, το : ιταλ. rinforzo :ενδυνάμωμα, ενίσχυση των σχοινιών, σφίξιμο των σφηνών του τιμονιού
ρίγλα, η : λατ. regula : ο χάρακας, γραμμή χαραγμένη στο χάρτη, ο παράλληλος
ρισάλτο, το : ιταλ. risalto : έφοδος, επίθεση πειρατών στο πλοίο
ρολάρω : ιταλ. rollare : κάνω πότζι (βλ.λ.)
ρότα, η : ιταλ. rota : πορεία πλοίου
ρουφόλυμπες, οι : ρουφήχτρες
Σ
σαλαμάστρα, η : ιταλ. salmastra : πλέξιμο , σκοινί πλεγμένο
σάλπα, η : το σαλπάρισμα
σαλτάρω : ιταλ. saltare :πηδάω, ξεφεύγω
Σαμπάν, το : μικρό ποταμόπλοιο των κινεζικών ακτών , σκεπασμένο ώστε να χρησιμοποιείται σαν κατοικία
σαμπάνι, το : σκοινί με το οποίο δένονται βαριά αντικείμενα γιά ανύψωση ή οι βάρκες
σάνταλο, το : φορτηγό πλοίο που μοιάζει με σκούνα
σαρανταποδαρούσα, η : μακρύ τηλεγραφικό σήμα
σημαδούρα , η : κάθε είδους όργανο σήμανσης
σινιάλο, το : βεν. signal : συνθηματική ειδοποίηση απ’ το πλοίο προς τους ναύτες στην ξηρά
σιψάντε(ς), ο : αγγλ. shipside :χώρος ανεφοδιασμού – μτφ. προμηθευτής τροφίμων
σκάλα, η : ιταλ. scala : επίνειο
σκαλιέρες, οι : ιταλ. scala :μικρά σκοινιά που δένονται οριζόντια στα ξάρτια ώστε να σχηματίζουν σκαλοπατάκια
σκανταγιάρω : ιταλ. scandagliare : βυθομετρώ, ρίχνω σκαντάγιο (=οργανο βυθομέτρησης)
σκάντζα βάρδια, η : βεν. scansa la vardia! : αλλαγή βάρδιας
σκαντζάρω : βεν. scansar : αλλάζω (φρουρούς ή πόδες πανιών )
σκάπουλος, ο : βεν. scapolo : ο ένας από τους δύο ναύτες της βάρδιας που περιμένει ν’ αντικαταστήσει τον άλλο – αυτός που κάνει κοπάνα – ελεύθερος
σκαρμός, ο : η σταμίνα του νομέα
σκαρτάρω : ιταλ. scartare : πετάω τα άχρηστα
σκουλάρω : ιταλ. scolare : παίρνω στροφή σε ακρωτήρι – αδειάζω τα νερά της θάλασσας από τους σωλήνες και το κατάστρωμα
σπατσάρω : ιταλ. spazzare : σκουπίζω – ξεμπερδεύω – γελώ υπερβολικά
σπιράγιο, το : βεν. spiragio : φεγγίτης, αναφωτίς
σταβέντο, το : ιταλ. sottovento : απάνεμος, πλεύση σε απάνεμη πλευρά
σταντάρδο, το : αγγλ. standard : το κοντάρι της σημαίας
στήμη, η : επιμήκη τμήματα διπλωμένου σκοινιού – το κοράκι (βλ.λ.)
στοιβαδόρος, ο : ναύτης που στοιβάζει τα εμπορεύματα των εμπορικών πλοίων
στόκολος, ο : αγγλ. stokehold: λεβητοστάσιο, θερμαστήριο
στούφα, η : μυοκτονία
στράλια, τα : ιταλ. straglio : οι ανάδρομοι κι οι πρότονοι, σκοινιά που στερεώνουν τα επιστήλια των ιστών
στροφές, οι : ο αριθμός των περιφορών του προωστήρα του ατμοπλοίου ανά λεπτό
στρωμάτσα , τα : ιταλ. stramazzo : παράβλημα κρεμασμένο στα πλευρά του πλοίου γιά να το προφυλάσσει από ενδεχόμενες συγκρούσεις με άλλα πλοία ή την προκυμαία
σφήνες, οι : προθέματα του τιμονιού γιά να σφίγγει όταν χαλαρώνει κατά τον πλου.
σφυριξιά, η : δηλώνει δεξιά πορεία
σφυρίχτρα, η : όργανο που ειδοποιεί γιά την πορεία
Τ
ταρσανάς, ο : τουρκ. tersane : ναύσταθμος, ναυπηγείο
ταρτάν, το : μπάρ στο οποίο συχνάζουν κινέζοι
τελώνια, τα : οι φωσφορισμοί που εμφανίζονται σε καιρό θύελλας στα άκρα σκοινιών και κεραιών – αερικά, στοιχειά
τεσσαροχάλι, το : μικρή άγκυρα με τέσσερις βραχίονες
τζόβενο, το : ιταλ. giovane : μούτσος, ναυτόπαις
τιμονιέρα, η : ιταλ. timoniera : η πιλοτίνα (βλ.λ.) – διαμέρισμα χαρτών στο πίσω μέρος της γέφυρας
τουρκετί, το : το πλωριό κατάρτι – τριγωνικό πανί του λοξού ιστού της πλώρης
τραβέρσο, το : ιταλ. traverso : αναγκαστική πορεία σε περίπτωση μεγάλης θαλασσοταραχής κόντρα στη διεύθυνση του ανέμου γιά να αποφύγει το πλοίο τ7α χτυπήματα των κυμάτων στα πλευρά του
τραβέρσωμα, το : στροφή του πλοίου ώστε να στρωθεί τραβέρσο (βλ.λ.)
τραμπάκουλο, το : είδος δαλματικού πλοίου με δύο πανιά
τρικαντό, το : τρίκωχο καπέλλο των αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού
τριπόντι , το : ιταλ. tre ponti :πλοίο με τρείς γέφυρες
τρισίλιο, το : δίπλοκο ή τρίπλοκο αριστερόστροφο καννάβινο σκοινί από παλιά κλώσματα
Τρίτος, ο : ο ανθυποπλοίαρχος
τρομπαμαρίνα, η : ιταλ. trombamarina : τηλεβόας γιά τη μετάδοση ηχητικών σημάτων μεταξύ των πλοίων σε καιρό ομίχλης
τσίμα, η : ιταλ. cima :η κορυφή, η άκρη
τσιφάρι, το : αραβ. ziffar : σιφόνι, αντλία
τσούρμο, το : ιταλ. ciurma : κωπηλάτες στις γαλέρες, κατάδικοι – πλήρωμα πλοίου
Φ
φανάρι, το : φάρος, φανός – κόμπος που κατασκευάζεται γιά τα σφοντύλια των χειραγωγών, γιά τη συγκράτηση των σχοινένιων λαβών των κάδων
φαναριέρα , η : η φανοδόχη και το φανάρι της κόφας
Φάτα Μοργκάνα, η : βρ.μυθ.Morgan LeFay,ιταλ. Fata Morgana : η διεστραμμένη μάγισσα αδελφή του βασιληά Αρθούρου, στην ιστορία των Ιππότων της στρογγυλής τραπέζης : μτφ. αντικατοπτρισμός στην επιφάνεια της θάλασσας , όταν το στρώμα του αέρα πάνω από το νερό είναι πιό ψυχρό απ’ ότι στα ψηλότερα στρώματα. Ο ίδιος ο Ν. Καββαδίας λέει »….συμβαίνει στης Σικελίας το στενό ή στη Νάπολη απ’ έξω , νύχτα τρεις η ώρα, και παρουσιάζει τρείς γυναίκες που χορεύουν στον ορίζοντα. Βαστάει ένα δύο λεπτά κι ύστερα χάνεται…»
φατούρα, η : ιταλ. fattura : ετικέττα – τιμολόγιο εμπορευμάτων
φιγούρα, η : ιταλ. figura : το ακρόπρωρο, ξόανο
φούντο, το : λατ. fundus : o βυθός – πόντισμα, βύθισμα
φριγκορίφικο, το : ισπ. frigorifico : πλοίο-ψυγείο
φριζερέτα, η : αγγλ. freezer : μικρό ψυγείο
φυρονεριά, η : το τράβηγμα των νερών
Χ
χάβαρο, το : αχιβάδα, φαγώσιμο όστρακο -αιδοίο – μτφ. βραδύνους
χαλώ: κατεβάζω βάρκα – αγκυροβολώ μεανάστροφη του εργάτη ή του βιντσιού- μαϊνάρω (βλ.λ.)
χαμαλίκα, η : τουρκ. hamal (=αχθοφόρος) : πάνινο επίστρωμα στην πλάτη του αχθοφόρου , μτφ. επιρ. αγγαρεία, άδικα
χαμσίνι, το : αραβ. chamsin (=πενήντα) : ριπές ορμητικού βορείου ανέμου που πνέει ώρες μεταφέροντας σύννεφα σκόνης
Ψ
ψηλώνω : ανεβαίνω κατά μήκος της λίνιας (βλ.λ.)
ψωμάκια, τα : τραπουλόχαρτα
